Έμφυλη βία κατά των μεταναστριών

Ομιλία της Στέλλας Σάμου στην αντιρατσιστική γιορτή

του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών, 16/6/2019

εκ μέρους του Μωβ

Αρχικά, να συγχαρούμε τη διοργάνωση για το ωραίο φεστιβάλ, που κάθε χρόνο συγκεντρώνει εκατοντάδες ανθρώπους που μιλούν για τα θέματα των μεταναστών, αναπτύσσουν τα δίκτυα αλληλεγγύης και γιορτάζουν με τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται.

Εμείς ως φεμινιστική οργάνωση, και με βάση το θέμα της βίας κατά των γυναικών, θέλουμε σήμερα να εστιάσουμε σε γνωστές ή συγκαλυμμένες μορφές βίας κατά των γυναικών, με επίκεντρο τη βία κατά των μεταναστριών.

Πρώτον να εκφράσουμε την ικανοποίησή μας για την τροποποίηση του άρθρου του Ποινικού Κώδικα για το βιασμό, που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα, ύστερα από καταγγελίες και κινητοποιήσεις γυναικείων και φεμινιστικών οργανώσεων, και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η κυβέρνηση θέλησε να περάσει ένα νόμο για το “βιασμό δύο ταχυτήτων” όπως λέγαμε χαρακτηριστικά, όπου η δικαιοσύνη όριζε ως βιασμό την πράξη εκείνη όπου υπήρχε η αντίσταση της γυναίκας, και μάλιστα όταν υπήρχε σοβαρός κίνδυνος κατά της ζωής της. Και όμως, όπως δείχνουν οι μελέτες, σε περιπτώσεις που μια γυναίκα βρίσκεται παγιδευμένη μπροστά σε μια επίθεση, συχνά παγώνει από το φόβο της και δεν είναι σε θέση να αντιδράσει. Συγκεκριμένη εμπειρία έχουμε από τα δικαστήρια, όπου πηγαίνουμε σε δίκες για αλληλεγγύη. Όπως είναι γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις που η γυναίκα αντιστάθηκε βρήκε το θάνατό της, όπως έγινε στην περίπτωση της Ελένης Τοπαπαλούδη.

Με τις διαμαρτυρίες μας καταφέραμε τελικά να περάσει η έννοια της συναίνεσης, δηλαδή μια γυναίκα πρέπει να συναινέσει στην σεξουαλική πράξη και όχι αναγκαστικά να αντισταθεί σε μια επίθεση, γιατί αυτό δεν είναι πάντα εφικτό.

Διαδήλωση μπροστά στη Βουλή για τη “συναίνεση”

Επίσης, απαιτούμε να αναγνωρίζεται η αντίσταση στην έμφυλη βία ως δικαίωμα αυτοάμυνας, κάτι που ισχύει στο δίκαιο για άλλες περιπτώσεις. Υπενθυμίζουμε ότι γυναίκες που σκότωσαν τον άντρα τους μετά από χρόνια κακοποίησης, τιμωρούνται με ισόβια κάθειρξη, και η χρόνια κακοποίηση δεν λαμβάνεται υπόψη, αλλά και γυναίκες που αντιστάθηκαν σε επιθέσεις βιασμού ή έμφυλης βίας, τιμωρήθηκαν με βαριές ποινές.

Είναι αλήθεια ότι οι νόμοι δεν αρκούν για να διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών, ωστόσο είναι ένα απαραίτητο «οπλοστάσιο» και θα πρέπει να εφαρμόζονται κιόλας. Και αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο σε μια πατριαρχική κοινωνία και μια πατριαρχική δικαιοσύνη, η οποία συχνότατα “κατανοεί” ή αποκρύπτει τα κακουργήματα.

Να πούμε ότι το Μωβ μαζί με πολλές άλλες οργανώσεις είχαμε αγωνιστεί για την κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών, η οποία έγινε στις 8 του Μάρτη του 2018. Είχαμε ακούσει τότε από αρκετές πλευρές ότι αλλού είναι οι νόμοι, αλλού η εφαρμογή τους, γι’ αυτό δεν αξίζει να ασχολούμαστε με αυτούς. Επίσης, με την κύρωση της σύμβασης αυτής, καταφέραμε να καταργηθεί άρθρο του νόμου 339 του Ποινικού Κώδικα, κάτι για το οποίο είχαμε αγωνιστεί για δύο χρόνια, άρθρο που πρόβλεπε ότι σε περίπτωση βιασμού ανήλικης κάτω των 15 ετών, ο θύτης δεν θα τιμωρείτο αν δεχόταν να παντρευτεί το θύμα της κακουργηματικής πράξης του, και αν είχε ήδη τιμωρηθεί, θα έπαυε η δίωξη. Δυστυχώς, με την ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα, έχουμε κι άλλα κακουργήματα τα οποία έπαυσαν να ποινικοποιούνται, όπως η εκμετάλλευση πόρνης.

Εμείς πιστεύουμε στην πάγια θέση του φεμινιστικού κινήματος ότι η πορνεία είναι βία κατά των γυναικών, σε κάθε περίπτωση. Φυσικά ποτέ δεν ζητούμε την ποινικοποίηση των εκδιδομένων προσώπων, αλλά μόνο την ποινικοποίηση των πελατών που με τα λεφτά τους μπορούν να αγοράζουν τις σεξουαλικές υπηρεσίες των γυναικών. Με τον νέο Π.Κ., αποενοχοποιείται η εκμετάλλευση από τρίτα πρόσωπα, αυτούς που ονομάζουμε νταβατζήδες ή μαστροπούς, και έχουμε σκοπό να αγωνιστούμε εναντίον αυτής της αρνητικής αλλαγής που δίνει νόμιμα δικαιώματα στην εκμετάλλευση των εκδιδομένων προσώπων.

Μιλώντας σε ένα αντιρατσιστικό φεστιβάλ πρέπει να τονίσουμε ότι το τράφικινγκ, η εμπορία γυναικών για σεξουαλική εκμετάλλευση, είναι πολύ διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο, και φυσικά και στην Ελλάδα. Το τράφικινγκ αφορά στη συντριπτική πλειοψηφία γυναίκες σε οικονομική ένδεια, ιδιαίτερα ευάλωτες, μετανάστριες, κυρίως τις παράνομες, οι οποίες είτε απαγάγονται, είτε πέφτουν σε κυκλώματα που τις εξαπατούν και τις ωθούν στην πορνεία, σε πάρα πολλές περιπτώσεις τις εκβιάζουν καθώς απειλούν ότι θα σκοτώσουν τα παιδιά τους που άφησαν πίσω στην πατρίδα. Στις περιπτώσεις τράφικινγκ να πούμε ότι η αποποινικοποίηση της εκμετάλλευσης δεν ισχύει. Εμείς ενδιαφερόμαστε για όλες τις μετανάστριες, νόμιμες και παράνομες, και συμμετέχουμε εδώ και δεκαετίες στον αγώνα εναντίον του τράφικινγκ.

Δεν ξεχνούμε όμως, ότι τόσο στην πορνεία όσο και στο τράφικινγκ, βασικός παράγοντας είναι η φτώχια των γυναικών οι οποίες σύρονται σ’ αυτό εξαναγκαστικά ή καταναγκαστικά, αλλά φυσικά και οι πατριαρχικές αντιλήψεις ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το σώμα των γυναικών είναι για διάθεση στους άντρες. Ενώ τα εκδιδόμενα πρόσωπα είναι κατά 90% γυναίκες και 10% άντρες, σύμφωνα με τις μελέτες, οι πελάτες είναι όλοι άντρες που ασκούν “το δικαίωμά τους” να αγοράζουν για λίγο ή περισσότερο ένα γυναικείο κορμί.

Να μη ξεχνάμε ότι το trafficking δεν είναι κάτι καινούργιο και οι Ελληνίδες υπήρξαν θύματα trafficking στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, όπως αποδεικνύουν επίσημα έγγραφα των κρατικών αρχείων που αναφέρουν ότι Ελληνίδες, Αρμένισσες και Εβραίες από την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα ήταν θύματα επιτήδειων «μεσαζόντων», που με την υπόσχεση εργασίας ως οικιακών βοηθών, έφταναν στην Αίγυπτο και από το καράβι τις οδηγούσαν στο μπουρδέλο και τις παρέδιδαν στην τσατσά.

Από διαμαρτυρία ενάντια στην παρένθετη μητρότητα

Μια νέα μορφή απαλλοτρίωσης του γυναικείου σώματος, κυρίως της φτωχής γυναίκας και κυρίως της μετανάστριας, είναι η παρένθετη μητρότητα. Είναι ένα εμπόριο σωμάτων, λειτουργιών και οργάνων που βρίσκεται στο σκοτάδι, αλλά είχαμε τη δυσάρεστη ευκαιρία να το δούμε και στην Αθήνα πριν λίγες μέρες, με ένα μεγάλο “φεστιβάλ γονιμότητας” που έγινε στο Ζάππειο, Εκεί, είχαν μαζευτεί πολλές εταιρείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι οποίες βέβαια θησαυρίζουν, αλλά αναδείχθηκε αρκετά και το θέμα της παρένθετης μητρότητας. Είναι γνωστό στις συντρόφισσες μας στο εξωτερικό, ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο το «μεγάλο πάρτι» γίνεται στην Ελλάδα.

Να τονίσουμε ότι ο ελληνικός νόμος, γι’ αυτό το είδος εμπορίου, είναι ο πιο επιτρεπτικός της Ευρώπης, αφού συγκαλύπτει το εμπορικό κομμάτι της παρένθετης μητρότητας, οπότε προσέρχονται στην Ελλάδα για τουρισμό παρένθετης μητρότητας από πολλές χώρες της Ευρώπης, αφού ο νόμος επιτρέπει σε μόνιμους αλλά και προσωρινά διαμένοντες κατοίκους της χώρας να πραγματοποιήσουν αυτή την πρακτική, και πολύ απλά μια Ουκρανή ή μια Βουλγάρα τους στοιχίζει λιγότερο από μια Ελληνίδα! Ο καπιταλισμός θεωρεί ότι τα πάντα αγοράζονται και πωλούνται, είναι απλά θέμα χρήματος. Κι ακόμα χειρότερα, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι ο καπιταλιστής δεν κατέχει απλά τα μέσα παραγωγής και ο εργάτης πουλά την εργατική του δύναμη, προκειμένου να παραχθεί ένα προϊόν, αλλά ο άνθρωπος και συγκεκριμένα η γυναίκα υποβιβάζεται σε μέσο παραγωγής, δηλαδή μια μηχανή μέσω της οποίας παράγεται ένα προϊόν προς διάθεση στην αγορά!

Ένα ζευγάρι ή μια γυναίκα υπογόνιμη που έχει λεφτά, μπορεί κατόπιν συμφωνίας να αγοράσει τη μήτρα μιας γυναίκας που θα γεννήσει ένα παιδί με ωάρια που θα έχουν αγοραστεί από άλλη γυναίκα και σπερματοζωάριο που θα προέρχεται από τον παραγγέλλοντα ή κάποια τράπεζα σπέρματος. Οι γυναίκες που κυοφορούν και αυτές που δίνουν ωάρια υπόκεινται σε θεραπείες με ορμόνες και άλλες, με αποτέλεσμα να ελλοχεύουν μεγάλοι κινδύνοι για τα σώματά τους. Εκτός βέβαια από την οικονομική εκμετάλλευση, υπάρχει και το ερώτημα της βιοηθικής, δηλαδή τι είναι η μητρότητα και τι είναι η παραγωγή των νέων ανθρώπων. Πού τελειώνουν οι φυσικές λειτουργίες και πού αρχίζει το εμπόριο.

Το θέμα αυτό της βιοηθικής αποτελεί αντικείμενο μεγάλων συζητήσεων παγκοσμίως, για πολλούς κλάδους της τεχνολογίας και συγκεκριμένα στο θέμα των τεχνικών της αναπαραραγωγής και της εμπορευματοποίησης των γυναικείων σωμάτων θα πρέπει να το δούμε μέσα από μια φεμινιστική οπτική. Έχει ήδη δημιουργηθεί ένα Διεθνές Δίκτυο για την κατάργηση της Παρένθετης Μητρότητας από φεμινιστικές αλλά και ομοφυλοφιλικές οργανώσεις από πολλές χώρες της Ε.Ε. που μπροστά στον τυφλό ενθουσιασμό του επιστημονικού κόσμου αλλά και ενός κομματιού του γυναικείου κινήματος, προσπαθεί να βγάλει τη μάσκα αυτού που αντιπροσωπεύει το ζενίθ του νεοφιλελευθερισμού και που θεωρεί ως «ατομικό δικαίωμα» και ως «αναπαραγωγικά δικαίωματα» αυτά που στην ουσία είναι γεω-πολιτικά οικονομικά προνόμια.

Να σημειώσουμε ότι στον τομέα της παρένθετης μητρότητας, σε χώρες σαν την Ινδία, η ασύδοτη εμπορική εκμετάλλευση των γυναικείων σωμάτων έφερε μεγάλες κοινωνικές διαμαρτυρίες, ενώ στο κρατίδια του Γκουτζαράτ, έχουν γεννηθεί περίπου 1.300 μωρά κατά τον 21ο αιώνα. Ο νόμος άλλαξε το 2015 και δεν επιτρέπεται πλέον για ξένους. Τώρα σκοπεύουν να καταργήσουν τελείως την εμπορευματική παρένθετη μητρότητα, ακόμα και για τους γηγενείς. Ο νόμος που τα επέτρεπε όλα άλλαξε και στην Ταϊλάνδη το 2015, όπου απαγορεύθηκε τελείως αυτή η πρακτική, το εμπόριο μετατοπίστηκε στην Καμπότζη, όπου τώρα γίνεται μεγάλος αγώνας καθώς έχουν βάλει φυλακή δεκάδες εγκύους της παρένθετης μητρότητας ως συνενόχους στην εμπορία ανθρώπων, και οι γυναικείες οργανώσεις ζητούν να μην τιμωρούνται οι γυναίκες αυτές αλλά τα κυκλώματα που τις έχουν εμπλέξει.

Δηλαδή η πλούσια Δύση αφού λεηλάτησε και λεηλατεί όλους τους φυσικούς πόρους του Τρίτου Κόσμου, και την τροφή των λαών της και εκμεταλλεύτηκε την εργατική δύναμη αυτών, είτε μέσω της αποικιοκρατίας, είτε μέσω των μεταναστευτικών ροών, τώρα θεωρεί ότι είναι δικαίωμα της να λεηλατεί και τις μήτρες των γυναικών των φτωχότερων κρατών.

Από παλιότερη κινητοποίηση της Ένωσης Αφρικανών Γυναικών

Ένας άλλος τομέας της τεχνολογίας όπου καταλύονται τα γυναικεία δικαιώματα, είναι η επιλεκτική έκτρωση των θηλυκών εμβρύων, κάτι που ασκείται επί δεκαετίες στην Κίνα και στην Ινδία κυρίως, και έχει επιφέρει σε κάποιες περιοχές έως και 20% αλλοίωση της αναλογίας φύλου με όλες τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Επίσης, θα θέλαμε να καταθέσουμε ότι κάποιες μετανάστριες μας είχαν πλησιάσει πριν 10 χρόνια, και ζητούσαν τη βοήθειά μας για τα αποτελέσματα των “θεραπειών” για την παρένθετη μητρότητα και των ορμονών στο σώμα τους, χωρίς καν να μπορούν να κατονομάσουν πού έγιναν αυτά, αφού τις πήγαιναν στα σχετικά μέρη με άκρα μυστικότητα.
Σε κάθε περίπτωση τέτοιου είδους εκμτάλλευσης του γυναικείου σώματος, οι γυναίκες μπορούν να απευθύνονται στη γραμμή SOS15900, ή και στο Μωβ για σχετική πληροφόρηση.

Τέλος με την άνοδο των δεξιών και ακροδεξιών κινημάτων, που είτε εκφράζονται σε κυβερνητικά σχήματα είτε επηρεάζουν κυβερνήσεις, βλέπουμε να κτυπιούνται τα γυναικεία δικαιώματα, να υποβιβάζεται ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία και να συντονίζεται ο εξοβελισμός της από την παραγωγή, αλλά ακόμη χειρότερα παρατηρείται τρομακτική αύξηση των γυναικοκτονιών και γενικά της έμφυλης βίας. Αυτό βέβαια έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο του γυναικείου κινήματος σε πολλές χώρες όπως Ισπανία, Ιταλία, Αμερική, Αργεντινή κ.α. και αυτή είναι η μόνη μας ελπίδα.