ΙΡΑΝ: Γράμματα της NASRIN SOTOUDEH στα παιδιά της από τη φυλακή

Αλιεύει η Αλεξία Τσούνη

«ΜΟΥ ΛΕΙΠΕΤΕ ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΜΟΥ»

Τα γράμματα της Ιρανής δικηγόρου και ακτιβίστριας για τα δικαιώματα των γυναικών, Nasrin Sotoudeh, από τις φυλακές, αποκαλύπτουν το τραύμα που υφίστανται οι οικογένειες, τις οποίες η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι προστατεύει.

Η Nasrin Sotoudeh είναι δικηγόρος που ποτέ δεν απέφυγε να κάνει το σωστό στο Ιράν. Στη μακρά και εντυπωσιακή καριέρα της, εξέθεσε τις αδικίες της θανατικής ποινής και αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των παιδιών. Πιο πρόσφατα, αψήφησε τους εξευτελιστικούς νόμους που εξαναγκάζουν τα κορίτσια μέχρι και εννέα ετών, να φορούν hijab (μαντίλα) ή εναλλακτικά να αντιμετωπίζουν με φυλάκιση, μαστίγωμα ή πρόστιμο. Η Nasrin καταδικάστηκε σε 38 έτη και 148 μαστιγώματα, ύστερα από δύο άδικες δίκες, επειδή απαίτησε το δικαίωμα στην επιλογή για τις γυναίκες και τα κορίτσια. Θα πρέπει να εκτίσει 17 χρόνια αυτής της ποινής.

Η Nasrin Sotoudeh είναι επίσης μητέρα δύο παιδιών. Η στράτευσή της στη δικαιοσύνη και την ισότητα για τους πελάτες της, έστρεψε τις αρχές του Ιράν εναντίον της. Την έβαλαν στη φυλακή δύο φορές: μία φορά το 2010 και τώρα πάλι το 2018. Και τις δύο φορές, η Nasrin αποχωρίστηκε τα αγαπημένα της παιδιά – και τα παιδιά της αποχωρίστηκαν τη γενναία και τρυφερή μητέρα τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έγραψε μια σειρά επιστολών από τη φυλακή στον γιο της Nima, ηλικίας 11 ετών και την κόρη της, Mehraveh, σήμερα 19. Όπως δείχνουν αυτά τα αποσπάσματα, η αγωνία της Nasrin να είναι αυτή που είναι – κάποια που πρέπει να υπερασπιστεί το σωστό με κάθε κόστος- την κάνει να αμφισβητεί τις δικές της επιλογές ως μητέρα. Πρόκειται για μια άδικη κατάσταση που δεν προκλήθηκε από τις επιλογές της, αλλά από μια κατασταλτική κυβέρνηση που ήταν αποφασισμένη να την σπάσει. Όπως θα συμφωνούσαν πολλοί/ές, η Nasrin είναι η καλύτερη μητέρα που μπορεί, δείχνοντας στα παιδιά της ότι η αλήθεια και η δικαιοσύνη είναι αρχές για τις οποίες αξίζει να αγωνιζόμαστε – και ότι καλή μητέρα δεν συνεπάγεται να πρέπει να επιλέξεις ανάμεσα στις αξίες σου και τα παιδιά σου.

Μάρτιος 2011
Γεια σου αγαπημένε μου Nima,

Το να σου γράφω γράμμα είναι τόσο δύσκολο. Πώς μπορώ να σου πω πού είμαι όταν είσαι τόσο αθώος και τόσο νέος για να καταλάβεις την πραγματική σημασία των λέξεων, όπως αυτή της φυλακής, της σύλληψης, της καταδίκης, της δίκης και της αδικίας;

Την περασμένη εβδομάδα με ρώτησες: «Μαμά, θα γυρίσεις σπίτι μαζί μας σήμερα»; και αναγκάστηκα να απαντήσω μπροστά στους ειδικούς φρουρούς: «Η δουλειά μου θα διαρκέσει λιγάκι, οπότε θα επιστρέψω αργότερα». Είναι τότε που κούνησες το κεφάλι σαν να μου έλεγες ότι καταλαβαίνεις και πήρες το χέρι μου, δίνοντάς του ένα γλυκό, παιδικό φιλί με τα μικρά σου χείλη.

Πώς μπορώ να σου εξηγήσω ότι η επιστροφή στο σπίτι δεν εξαρτάται από μένα, ότι δεν είμαι ελεύθερη να επιστρέψω κοντά σας, ενώ γνωρίζω ότι είπατε στον πατέρα σας να μου ζητήσει να τελειώσω το έργο μου, έτσι ώστε να μπορώ να επιστρέψω στο σπίτι μου; Πώς μπορώ να σας εξηγήσω ότι κανένα «έργο» δεν θα μπορούσε ποτέ να με κρατήσει τόσο μακριά σας;

Αγαπητέ μου Nima, τους τελευταίους έξι μήνες, έπιασα τον εαυτό μου να κλαίει ανεξέλεγκτα σε δύο περιπτώσεις. Η πρώτη φορά, ήταν τότε που ο πατέρας μου πέθανε και μου στερήθηκε η δυνατότητα να θρηνήσω και να πάω στην κηδεία του. Η δεύτερη, ήταν την μέρα που μου ζήτησες να γυρίσω στο σπίτι και δεν μπορούσα να επιστρέψω μαζί σου.

Αγαπημένε μου Nima, σε υποθέσεις επιμέλειας παιδιών, τα δικαστήρια έχουν επανειλημμένα αποφανθεί ότι, σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα επίσκεψης, ένα τρίχρονο παιδί δεν μπορεί να μείνει με τον πατέρα του για 24 συνεχόμενες ώρες. Αυτό συμβαίνει επειδή τα δικαστήρια πιστεύουν ότι τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να παραμένουν μακριά από τις μητέρες τους για 24 ώρες και ότι ένας τέτοιος διαχωρισμός θα έχει ως αποτέλεσμα την ψυχολογική βλάβη ενός παιδιού.

Ωστόσο, το ίδιο δικαστικό σώμα αγνοεί τα δικαιώματα ενός παιδιού τριών ετών με το πρόσχημα ότι η μητέρα του προσπαθεί να «ενεργήσει κατά της εθνικής ασφάλειας» της χώρας.
Είναι αυτονόητο ότι δεν επιδιώκω με, κανένα τρόπο να «ενεργήσω κατά της εθνικής ασφάλειας» και ότι, ως δικηγόρος, ο μόνος μου στόχος ήταν πάντα να υπερασπίζομαι τους πελάτες μου βάσει, του νόμου.

Θέλω να γνωρίζετε ότι, ως γυναίκα, είμαι περήφανη για τη βαριά ποινή που αποδόθηκε εναντίον μου και νιώθω τιμή που υπερασπίστηκα πολλούς υπερασπιστές/στριες ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι αμείωτες προσπάθειες των γυναικών έχουν, τελικά, αποδείξει ότι ανεξάρτητα από το αν τις υποστηρίζουμε ή τις αντιμαχόμαστε, δεν μπορούμε πλέον να τις αγνοούμε.
Ελπίζοντας σε καλύτερες μέρες,

Μαμά Nasrin

Απρίλιος 2011

Στην αγαπημένη μου Mehraveh, την κόρη μου, την περηφάνια και τη χαρά μου,
Έχουν περάσει έξι μήνες από τότε που με πήραν μακριά από εσάς, τα αγαπημένα μου παιδιά. Κατά τη διάρκεια αυτών των έξι μηνών μας επιτράπηκε να δούμε ο ένας τον άλλον μόλις λίγες φορές και, ακόμη και τότε, με την παρουσία ειδικών φρουρών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν μου επιτρέπεται να σας γράφω, να λάβω φωτογραφίες σας ή ακόμα και να συναντηθώ μαζί σας ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς ασφαλείας. Αγαπημένη μου Mehraveh, εσύ, περισσότερο από οποιονδήποτε, καταλαβαίνεις τη θλίψη στην καρδιά μου και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μας επιτρέπεται να συναντιόμαστε. Κάθε φορά, μετά από κάθε επίσκεψη και κάθε μέρα, βασανίζομαι με τη σκέψη αν έχω λάβει υπόψη και αν έχω σεβαστεί τα δικαιώματα των ίδιων μου των παιδιών. Πάνω απ’ οτιδήποτε, έχω ανάγκη να είμαι σίγουρη ότι εσύ, η αγαπημένη μου κόρη, στης οποίας την σοφία πιστεύω τόσο πολύ, δεν με κατηγορεί για την παραβίαση των δικαιωμάτων των ίδιων μου των παιδιών.

Σου είπα κάποτε: «Κόρη μου ελπίζω να μην πίστεψες ποτέ ότι δεν σας σκέφτομαι ή ότι οι πράξεις μου άξιζαν τέτοια τιμωρία … Όλα όσα έκανα είναι νόμιμα και μέσα στο πλαίσιο του νόμου». Τότε ήταν, που με αγάπη χάιδεψες το πρόσωπό μου με τα μικρά χεράκια σου και απάντησες: «Ξέρω, μαμά… Ξέρω …» Ήταν εκείνη την ημέρα που απελευθερώθηκα από τον εφιάλτη της κριτικής από την ίδια μου την κόρη.

Αγαπημένη μου Mehraveh, όπως δεν μπόρεσα ποτέ να παραβλέψω τα δικαιώματά σας και πάντα προσπαθούσα να τα προστατέψω στον μεγαλύτερο βαθμό που μπορούσα, με τον ίδιο τρόπο δεν μπόρεσα ποτέ να παραβλέψω τα δικαιώματα των πελατών μου.

Πώς θα μπορούσα να εγκαταλείψω τη σκηνή μόλις κλήθηκα από τις αρχές, γνωρίζοντας ότι οι πελάτες μου ήταν πίσω από τα κάγκελα της φυλακής; Πώς θα μπορούσα να τους εγκαταλείψω όταν με προσέλαβαν ως νομικό σύμβουλο ενώ περίμεναν τη δίκη τους;

Η επιθυμία μου να προστατεύσω τα δικαιώματα των πολλών, ιδιαίτερα τα δικαιώματα των παιδιών μου και το μέλλον σας, ήταν αυτή που με οδήγησε να αναλάβω την εκπροσώπηση τέτοιων υποθέσεων στο δικαστήριο. Πιστεύω ότι ο πόνος που η οικογένειά μας και οι οικογένειες των πελατών μου αναγκάστηκαν να αντέξουν τα τελευταία χρόνια δεν είναι μάταιη. Η δικαιοσύνη φθάνει ακριβώς τη στιγμή που οι περισσότεροι/ες έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα.

Μου λείπεις αγαπημένη μου και σου στέλνω εκατό φιλιά,

Μαμά Nasrin

Σεπτέμριος 2018
Γεια σου αγαπημένε μου Nima,

Δεν ξέρω πώς να ξεκινήσω αυτό το γράμμα. Πώς μπορώ να ξεχάσω ότι φέτος πρέπει να ξεκινήσεις το σχολείο χωρίς εμένα και χωρίς τον πατέρα σας δίπλα σου και απλά να σου πω, ότι αυτό το έτος είναι ένα κανονικό έτος όπως κάθε άλλο έτος; Πώς μπορώ να σου ζητήσω να πηγαίνεις στο σχολείο εγκαίρως, να κάνεις τα μαθήματα σου, να μελετάς και να είσαι καλό αγόρι μέχρι να επιστρέψουμε;

Μισώ που πρέπει να μιλήσω με αυτά τα λόγια ως μητέρα, επειδή ξέρω ότι, πολύ μικρός, αναγκάστηκες να ζήσεις μέσα από το συνεχές τραύμα των επισκέψεων στη φυλακή, της απαγόρευσης να με επισκέπτεσαι, και του φόβου της αδικίας.

Ως μητέρα δεν μπορώ να σου ζητήσω να ξεχάσεις την ύπαρξή μου και να σκέφτεσαι ότι δεν έχεις καθόλου μητέρα, απλώς ώστε να μπορέσω να συνεχίσω τη δουλειά μου και να αγωνίζομαι [για τα ανθρώπινα δικαιώματα] με καθαρή συνείδηση. Δεν μπορώ ποτέ να γίνω τόσο σκληρή μαζί σου.

***

Η δουλειά μου ως δικηγόρος, η οποία βρίσκεται υπό συνεχή επίθεση στο Ιράν, με τραβάει – και αυτή τη φορά και τον πατέρα σας – στη θύελλα της αδικίας και της δειλίας που καταστρέφει την κοινότητα των Ιρανών δικηγόρων.

Αυτές τις μέρες σε σκέφτομαι συνεχώς, το πόσο μόνος πρέπει να αισθάνεσαι, όπως και την αγαπημένη μας Mehraveh, που μας έχει κάνει υπερήφανους και που τώρα αναγκάζεται να σε φροντίζει, και να είναι ταυτόχρονα η μητέρα και ο πατέρας σου.

Σου στέλνω τα δάκρυα της αγάπης, ελπίζοντας ότι θα κάνουν την αδικία της εποχής μας λίγο πιο ανεκτή για σένα.

Σου στέλνω χιλιάδες φιλιά γιατί δεν σε έχω δει εδώ και πάρα πολύ καιρό.

Μαμά Nasrin

ΠΗΓΗ: Διεθνής Αμνηστία