Μάνταλιν Μάρει Ο’Χέρ: Η άθεη ακτιβίστρια που πήγε ενάντια στο αμερικάνικο κράτος

Γράφει η Δώρα Στυλιανίδου

Θεωρήθηκε η πιο “μισητή γυναίκα της Αμερικής”χλευάσθηκε λοιδωρήθηκε, φυλακίσθηκε, δέχθηκε χιλιάδες απειλές και τέλος δολοφονήθηκε. Ηταν βλάσφημη, πείσμων, αθυρόστομη αλλά και μορφωμένη με αδιάσειστα επιχειρήματα. Η προώθηση και υπεράσπιση της αθείας ήταν ο σκοπός της ζωής της.

Η Madalyn Murray O’Hair πάλεψε για το δικαίωμα στην αθεία και στην ελευθερία του λόγου και ανήκει σε εκείνες τις αμερικανίδες αγωνίστριες και αγωνιστές που όρθωσαν το ανάστημα τους ενάντια στην άγνοια, την μισαλοδοξία, την δεισιδαιμονία και τον ρατσισμό.

Χιλιάδες Αμερικανίδες και Αμερικανοί την έβλεπαν να βγαίνει στην τηλεόραση και να υπερασπίζεται την εκκοσμίκευση και τον διαχωρισμό κράτους-θρησκείας, πότε ορυώμενη σαν δαίμονας κατά του μεσαίωνα της αμερικάνικης κοινωνίας εκστομίζοντας μεγάλες αλήθειες και πότε μιλώντας με αδιάσειστα επιχειρήματα για το δικαίωμα του/της φορολογούμενου πολίτη να μην υπόκειται στις πιέσεις της θρησκευτικής κατήχησης στα σχολεία.

Η μεγάλη νίκη της Ο’Χερ ήταν το 1963 με την δικαστική υπόθεση Murray εναντίον Curlett κατά την οποία η Μάνταλιν μήνυσε με ενάγοντα τον γυιό της Γουίλιαμ, το Σύστημα των Δημοσίων Σχολείων της Βαλτιμόρης ισχυριζόμενη ότι η άρνηση του γυιού της να παρακολουθήσει το μάθημα της θρησκευτικής κατήχησης της βίβλου τον ανάγκασε να υποστεί εκφοβισμό από τους συμμαθητές/συμμαθήτριες του και ότι οι δάσκαλοι και οι διευθυντές επιδοκίμασαν αυτή την συμπεριφορά των μαθητών.Το αποτέλεσμα αυτής της τόσο σημαντικής προσφυγής ήταν ότι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ απαγόρευσε την υποχρεωτική ανάγνωση της βίβλου ως αντισυνταγματική. Ενα χρόνο πριν, το 1962, με τον ίδιο τρόπο, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ σταμάτησε την υποχρεωτική προσευχή στο σχολείο στην υπόθεση Engel εναντίον Vitale.

Η Μάνταλιν Μάρει Ο’Χέρ γεννήθηκε στις 13 Απριλίου του 1919 στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια και είχε ιρλανδική και γερμανική καταγωγή. Στη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου στρατεύθηκε στο Στρατιωτικό Σώμα Γυναικών του Στρατού και το 1945 ενώ δούλευε ως κρυπτογράφος στην Ιταλία, παντρεύθηκε και έκανε ένα γυιό. Σπούδασε νομικά χωρίς να περάσει τις εξετάσεις για να πάρει την δικηγορική άδεια και το 1954 γέννησε τον δεύτερο γυιό της Τζον.Το 1957 προσπάθησε να διαφύγει στη Σοβιετική Ενωση αλλά η αίτηση της στην πρεσβεία δεν έγινε δεκτή.

Το 1963 ίδρυσε την οργάνωση Άθεοι Αμερικανοί της οποίας ήταν πρόεδρος μέχρι το 1986 και κράτησε μια πολύ ανεκτική στάση αφού δέχονταν τους πάντες ως μέλη, ακόμα και ανθρώπους που είχαν κάνει φυλακή ή είχαν υπάρξει κακοποιοί. Η οργάνωση απέκτησε δύναμη και χρήματα μέσα απο τα χρόνια απο τις δωρεές όμως η Ο’Χερ δεν καταχράσθηκε ποσά ούτε εκμεταλεύθηκε κανέναν. Συνέχισε να προωθεί την αθεία χωρίς να κάνει προσηλυτισμό σε όλη της την ζωή με τις δημόσιες εμφανίσεις της που κατά καιρούς ήταν εσκεμμένα υπερβολικές για να τραβήξει την προσοχή του κοινού στο σκοπό της αθείας, και τη συγγραφή βιβλίων.

Απο τις πιο σπουδαίες μηνύσεις της Ο’Χερ ήταν αυτή εναντίον της ΝΑΣΑ όπου ο αστροναύτης είχε διαβάσει στο διάστημα την πρώτη παράγραφο απο την Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης. Όμως δυστυχώς αυτή η μήνυση απορρίφθηκε λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας. Η Ο’Χερ υπήρξε η πρώτη δημόσια φωνή του αθεισμού στην Αμερική του 1960 και 1970. Υπέστη διώξεις, απειλές σε αυτήν και την οικογένεια της αλλά τίποτα δεν την αποθάρρυνε. Υπήρξε όλη της την ζωή υπέρμαχος  του ελεύθερου λόγου και των γυναικείων δικαιωμάτων αν και δεν ήταν ευχαριστημένη απο το γυναικείο κίνημα.

Το 1978 σε μια ακόμα μήνυση Ο’Χερ εναντίον Μπλούμενθαλ ζητάει να αποσυρθεί η φράση “In God we Trust”(Εχουμε πίστη στον Θεό) που είναι πάνω στο αμερικάνικο δολλάριο.Το βασικό της επιχείρημα σε όλες τις μηνύσεις και προσφυγές της δικαστικώς ήταν ότι δεν θα έπρεπε να πληρώνει ο/η φορολογούμενος πολίτης για την προώθηση της θρησκείας στον δημόσιο τομέα, αλλά ότι η θρησκεία ήταν προσωπική υπόθεση και επρεπε να μένει αθέατη και ιδιωτική.

Το 1964 στη μήνυση Μάρει εναντίον Ηνωμένων Πολιτειών αποπειράθηκε να υποχρεώσει την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών να δώσει ίσο τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό χρόνο στους άθεους με τους θρησκευόμενους. Το 1970 μήνυσε τον Νίξον για τις εβδομαδιαίες θρησκευτικές λειτουργίες στον Λευκό Οίκο και το 1977 μηνύει ενάντια στην πρωινή προσευχή στα σχολεία του Ωστιν στο Τέξας.

Στις 25 Αυγούστου 1995 η Ο’Χερ, ο γυιός της Τζον και η εγγονή της Ρόμπιν εξαφανίσθηκαν. Δολοφονήθηκαν απο ένα εργαζόμενο της οργάνωσης ο οποίος είχε βαρύ ποινικό μητρώο και έκλεψε απο το ταμείο 54.000 δολλάρια. Το 2001 βρέθηκαν τελικά τα πτώματα τους σε μια φάρμα.

Η Μάντελιν Μάρει Ο’Χερ άφησε πίσω της μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη. Η ίδια πίστευε όπως είχε πεί χαρακτηριστικά ότι όταν πεθαίνεις δεν φεύγεις ούτε κοιμάσαι και σίγουρα δεν αναπαύεσε αλλά απλά πεθαίνεις. Ένθερμη υλίστρια μέχρι το τέλος, δεν επιθυμούσε την δόξα αλλά την χαρά της νίκης μετά απο ένα σκληρό αγώνα. Αυτό ακριβώς έκανε όλη της την ζωή και ο ακτιβισμός της θα θυμίζει πάντα τι μπορεί να πετύχει μια γυναίκα που ξεπερνώντας τους περιορισμούς του φύλου της προσπάθησε να φέρει την αλλαγή.

Πηγές βικιπαίδεια στα αγγλικά και ελληνικά