Αντίσταση και αλληλεγγύη απέναντι στον φονικό ιό και τις επιπτώσεις του: Διεκδικούμε δημόσιο και δωρεάν σύστημα υγείας για όλες
Καθώς η πανδημία του κορωνοϊού εξαπλώνεται, καθώς τα συστήματα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο αδυνατούν να περιθάλψουν όσες και όσους νοσούν, καθώς οι γυναίκες θα κληθούν να σηκώσουν μεγάλο βάρος της φροντίδας στο σπίτι (και όχι μόνο), ως Συνέλευση 8 Μάρτη νιώθουμε την ανάγκη να μιλήσουμε για αυτό που συμβαίνει και να παρουσιάσουμε τα μέτρα που εμείς θεωρούμε ότι θα έπρεπε να παρθούν σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες. Νιώθουμε την ανάγκη να πούμε στην κάθε μία από εμάς, πως δεν είναι μόνη, πως η συζήτηση, η αλληλεγγύη, η διεκδίκηση έχουν νόημα, τώρα περισσότερο από ποτέ.
Κρίση πάνω στην κρίση…
Όχι, ο SARS-CoV-2 που προκαλεί την ασθένεια Covid-19 δεν είναι η πρώτη πανδημία στην ιστορία της ανθρωπότητας, ούτε είναι η πιο φονική. Αδιαμφισβήτητα, η υψηλή μεταδοτικότητα του ιού καθώς και το γεγονός ότι είναι νέος, (είναι σε εξέλιξη η μελέτης της συμπεριφοράς του από την ιατρική κοινότητα), είναι παράγοντες που δυσκολεύουν την αναχαίτισή του. Όμως, αυτό που περισσότερο από την ίδια την φύση του ιού τον καθιστά επικίνδυνο είναι ότι έχουν προηγηθεί της εμφάνισής του πολιτικές διάλυσης των συστημάτων δημόσιας υγείας.
Πώς θα ήταν άραγε τα πράγματα αν τα δημόσια συστήματα υγείας μπορούσαν να απορροφήσουν τους σημαντικούς αριθμούς νοσούντων ατόμων από τον Covid-19; Αν όλες είχαν πρόσβαση στην περίθαλψη, σταθερή και όχι μόνο παρεμπιπτόντως; Αν τα τεστ ελέγχου δεν γίνονταν τόσο επιλεκτικά ή δεν ήταν τόσο ακριβά σε κάποιες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας; Αν υπήρχε ο απαραίτητος αριθμός κλινών, μηχανημάτων και αναλωσίμων ώστε να μην χρειάζεται το νοσοκομειακό προσωπικό να αποφασίσει «ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει»; Πώς θα ήταν αν το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό (στην πλειοψηφία του γυναίκες) δεν χρειαζόταν να δουλεύει αναρίθμητες ώρες για να μην πάει χαμένη η στολή προστασίας που είναι σε έλλειψη; Πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση αν τα νοσοκομεία είχαν το απαραίτητο υγειονομικό προσωπικό ώστε να γίνονται οι ζωτικές εναλλαγές που θα του επέτρεπαν να ξεκουράζεται αντί να εργάζεται εκτεθειμένο στον ιό για 18 και βάλε συνεχόμενες ώρες παίζοντας τη ζωή του κορώνα-γράμματα; Πόσο αναγκαία θα ήταν η καραντίνα αν υπήρχαν περισσότερα νοσοκομεία, επαρκείς κλίνες και προσωπικό για όλο τον πληθυσμό που θα νοσήσει; Πόσο ραγδαία θα ήταν η εξάπλωση του ιού αν όλοι οι άνθρωποι είχαν πρόσβαση στο τεστ για τον ιό;
Δυστυχώς, τα παραπάνω ερωτήματα είναι ρητορικά και, ακόμα και σε αυτή την δύσκολη στιγμή, δεν ξεχνάμε ποιοι ευθύνονται γι’ αυτό. Δεν ξεχνάμε ότι ιδιαίτερα οι μνημονιακές κυβερνήσεις, μηδεμιάς εξαιρουμένης, φρόντισαν να υποβαθμίσουν δραματικά το ΕΣΥ, με περικοπές στους προϋπολογισμούς, με κουρέματα στα αποθεματικά, με μείωση των προσλήψεων, με κλείσιμο πτερύγων, με μέτρα ανεπαρκούς ή περιορισμένης πρόσβασης στην δημόσια περίθαλψη, που έπληξαν κατά κανόνα τις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες: άτομα τρίτης ηλικίας, μετανάστριες, άτομα με χρόνιες παθήσεις, άτομα ανασφάλιστα, κρατούμενες και έγκλειστες σε ψυχιατρικές κλινικές· και πλάι σ’ αυτές, ας αναλογιστούμε εδώ τα υψηλά ποσοστά φτώχειας, ανεργίας και αστεγίας στην Ελλάδα, ας αναλογιστούμε τους μεγάλους αριθμούς ανύπαρκτων ή πλεοναζόντων για το κράτος ανθρώπων.
Θα το λέμε ξανά και ξανά: η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό και δεν μπορεί να υπόκειται στο δόγμα της νεοφιλελεύθερης αγοράς που συρρικνώνει τις δημόσιες υπηρεσίες, απελευθερώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία και χρηματοδοτεί την φαρμακευτική έρευνα με κριτήριο το οικονομικό κέρδος. Οι ζωές μας δεν είναι παιχνίδι για να παίζει μαζί τους αυτό το σύστημα που ιδιωτικοποιεί τα κέρδη και κοινωνικοποιεί τις απώλειες. Για μας είναι ξεκάθαρο ότι ο νεοφιλελεθερισμός και οι πολιτικές ιδιωτικοποίησης και εντατικοποίησης ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για αυτή την μεγάλη καταστροφή που βιώνουν οι κοινωνίες μας.
…πάνω στην κρίση.
Τα μέτρα προστασίας και επιβράδυνσης της εξάπλωσης του ιού που έχουν παρθεί αφενός δεν είναι καθολικά αφετέρου στον «επόμενο τόνο» θα δημιουργήσουν τριγμούς μια τεράστια οικονομική κρίση που θα κληθούν να πληρώσουν και πάλι οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι.
Η υποκρισία του συστήματος δεν έχει τέλος. Την ίδια στιγμή που, με δεδομένη την κατάρρευση των συστημάτων υγείας, προτείνεται η παρατεταμένη διαμονή στο σπίτι, ολόκληροι κλάδοι εργαζομένων δεν μπορούν να μείνουν στο σπίτι, ούτε να προφυλαχτούν. Αντίθετα καλούνται να δουλεύουν σε εξοντωτικές συνθήκες, εκτεθειμένοι στον ιό. Πολλοί από αυτούς τους κλάδους είναι σχεδόν αποκλειστικά γυναικείοι όπως είναι οι εργαζόμενες στην καθαριότητα και στα σούπερ μάρκετ.
Αντίστοιχα εξοντωτικές είναι οι συνθήκες και για άλλους κλάδους όπως αυτός των διανομέων αλλά και για ανθρώπους σε πολλές άλλες επιχειρήσεις που, ενώ μπορούν, δεν έχουν λάβει μέτρα τηλεργασίας. Σε αυτές τις επιχειρήσεις, οι εργαζόμενες και εργαζόμενοι συνεχίζουν να εκτελούν κανονικά τα εργασιακά τους καθήκοντα σε αμφίβολες συνθήκες υγιεινής, εκτεθειμένες και εκτεθειμένοι στον κίνδυνο μόλυνσης.
Στον αντίποδα αυτών υπάρχουν άλλοι τόσοι κλάδοι, όπως για παράδειγμα ο καλλιτεχνικός ή οι αυτοαπασχολούμενες/οι, για τους οποίους η δυνατότητα εργασίας δεν υφίσταται σε κανέναν χώρο και άρα είναι μάλλον αδύνατον να εξασφαλίσουν τα προς το ζην στις νέες συνθήκες. Επίσης θολά και δυσοίωνα είναι τα πράγματα για τις εργαζόμενες/ους με ωρομίσθιο, που αυτή την στιγμή δεν αναφέρονται καθόλου στα έκτακτα μέτρα, αλλά και για τα άτομα που εργάζονται ανασφάλιστα.
Ταυτόχρονα και για όσες εργάζονται από το σπίτι τα πράγματα δεν είναι ρόδινα καθώς η εργοδοσία βρίσκει ευκαιρία να καταπατήσει τα νόμιμα και συμφωνημένα (αποδοχές, ωράριο εργασίας κ.λπ.). Στην πραγματικότητα, μέχρι και σήμερα, η τηλεργασία με πλήρη κατοχύρωση εργασιακών δικαιωμάτων και καμία αλλαγή στο καθεστώς εργασίας έχει ισχύσει για μικρή μερίδα εργαζομένων συγκριτικά με τον συνολικό αριθμό τους. Η μεγάλη πλειοψηφία είτε συνεχίζει να προσέρχεται κανονικά στον χώρο εργασίας είτε βρίσκεται σε άδεια άνευ ή αμφιβόλου ύψους αποδοχών.
Και ενώ κυβέρνηση και εργοδοσία ζητούν από τις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους να «βάλουν πλάτη αυτή τη δύσκολη στιγμή», τα ληφθέντα μέτρα δημιουργούν, αντίθετα, ένα πιο βολικό κλίμα για την εργοδοσία και τις υποχρεώσεις που έχει απέναντι στις εργαζόμενες και στους εργαζόμενους. Σαν να μην έφταναν αυτά, ήδη έχουν καταγραφεί εργοδοτικές αυθαιρεσίες και απολύσεις, ενώ το επόμενο διάστημα που οι ενδεχόμενες απώλειες λόγω του ιού θα στοιχίσουν στην τσέπη των εργοδοτών αναμένεται να καταγραφούν κι άλλες. Σε μια «καλύτερη» περίπτωση από την απόλυση, η εργοδοσία είναι πιθανό να περικόψει άδειες, να στερήσει ή να καθυστερήσει δεδουλευμένα με την δικαιολογία της αποχής από την εργασία.
Για άλλη μια φορά, κράτος και εργοδοσία θα επιχειρήσουν να μετακυλήσουν το κόστος στις εργαζόμενες, που ήδη έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την δεκαετή και πλέον οικονομική κρίση και που το επόμενο διάστημα θα αντιμετωπίσουν με πολύ πραγματικούς όρους το πρόβλημα της οικονομικής επιβίωσης.
Θα είμαστε εκεί για να μην το επιτρέψουμε. Μας αρκεί ο ιός, δεν θα αφήσουμε το κεφάλαιο να παρασιτήσει κι άλλο στις ζωές μας.
Σε ακόμα δυσμενέστερη θέση βρίσκονται όλες οι γυναίκες που επιφορτίζονται με διπλά βάρη σε ό,τι αφορά στην οικιακή εργασία και τη φροντίδα της οικογένειας Είναι αυτές που αγωνιούν μην τυχόν ασθενήσουν, που πρέπει να παραμείνουν υγιείς όχι μόνο για τις ίδιες αλλά κυρίως για τις ανάγκες των ήδη άρρωστων ή πιο αδύναμων μελών της οικογένειας. Είναι αυτές που θα στριμωχτούν πρώτες στις ουρές των σουπερμάρκετ και των φαρμακείων. Είναι αυτές που, αν συνεχίσουν να δουλεύουν, δεν ξέρουν πού θα αφήσουν τα παιδιά τους με τα σχολεία κλειστά.
Ακόμα και υπό αυτές τις έκτακτες συνθήκες, οι γυναίκες καλούνται να συνεχίσουν να επιτελούν ακόμα πιο εντατικά τον ρόλο που τους έχει αποδοθεί κοινωνικά σαν αυτό να μη σημαίνει επιβάρυνση, εξάντληση και έκθεσή τους σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Επιπλέον, για πολλές από αυτές το σπίτι δεν αποτελεί έναν ασφαλή και προστατευμένο χώρο. Η παρατεταμένη διαμονή τους, η στέρηση της απαραίτητης εξόδου τις καθιστά ακόμα πιο ευάλωτες στους κακοποιητικούς συντρόφους, ακόμα πιο εκτεθειμένες στην έμφυλη βία, όποια μορφή αυτή παίρνει.
Σε ακόμα πιο ευάλωτη κατάσταση βρίσκονται εκείνες οι γυναίκες που βρίσκονται εγκλωβισμένες στους προσφυγικούς καταυλισμούς. Είναι αυτές που πρέπει να φροντίσουν για μια μερίδα φαγητό, για ένα στεγνό μέρος προκειμένου να κοιμίσουν τα παιδιά τους.
Αλληλεγγύη και όχι φόβος
Οι ευθύνες που βαραίνουν κράτος και κεφάλαιο για τη σημερινή πανδημία και την αντιμετώπισή της, χωρίς να δημιουργηθούν νέες κρισιακές καταστάσεις, είναι αδιαμφισβήτητες.
Υπάρχουν, όμως, και ευθύνες που βαραίνουν τα ατομικά και συλλογικά υποκείμενα. Και αυτές είναι να μεριμνήσουμε και να προστατεύσουμε η μία την άλλη, ο ένας τον άλλο, ταυτόχρονα με την ύψωση αντιστάσεων στην κρατική ανευθυνότητα και την εργοδοτική αυθαιρεσία, ταυτόχρονα με την απαίτηση να γίνει ανάληψη ευθυνών και διαχείριση της κρίσης με γνώμονα το συμφέρον της κοινότητας και ειδική μέριμνα στις πιο ευάλωτες ομάδες που ζούσαν στο όριο της επιβίωσης και πριν τον Covid-19 (πρόσφυγες, μετανάστριες, άτομα που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας ή σε συνθήκες αστεγίας).
Η κατανόηση ότι η παραμονή στο σπίτι αποτελεί αναγκαίο μέτρο για να προστατεύσουμε και να προστατευτούμε δεν είναι επ’ ουδενί και λευκή επιταγή σε κυβέρνηση και εργοδοσία. Η τήρηση των έκτακτων μέτρων δημόσιας υγιεινής δεν σημαίνει ότι πειθαρχούμε στις πολιτικές τους, που εξαρχής ευθύνονται για την σημερινή κατάσταση. Πολύ περισσότερο, όταν τελειώσει αυτός ο εφιάλτης, δεν πρόκειται να αποδεχτούμε την παραμονή μας στα σπίτια, ούτε την πειθάρχηση της ζωής μας.
Αντίθετα, σε αυτές τις συνθήκες για εμάς υπευθυνότητα σημαίνει μέριμνα για την κοινότητα και δημιουργία ενός διχτυού αλληλεγγύης. Είμαστε εδώ και είμαστε υπεύθυνες να διευκολύνουμε το υγειονομικό προσωπικό που δίνει με κόστος ακόμα και της ίδιας του της ζωής την μάχη κόντρα στις πιθανότητες. Είμαστε εδώ για τους ξεριζωμένους ανθρώπους αυτού του κόσμου που στοιβάζονται σε διαμερίσματα ή σε κέντρα κράτησης σε εξαιρετικά ανθυγιεινές συνθήκες. Είμαστε εδώ για όσες συμπιέζονται οικονομικά και αναγκάζονται να δουλεύουν ρισκάροντας την μόλυνσή τους από τον ιό. Είμαστε εδώ για τις ηλικιωμένες και τους ηλικιωμένους. Είμαστε εδώ για τις μέλλουσες μητέρες. Είμαστε εδώ για όλες όσες αυτή τη στιγμή επιφορτίζονται με έξτρα βάρη φροντίδας της οικογένειας και των μελών της που δεν αυτοεξυπηρετούνται επαρκώς. Είμαστε εδώ για όσες φοβούνται. Είμαστε εδώ η μία για την άλλη.
Το επόμενο, μικρό ή μεγαλύτερο διάστημα, χρειάζεται να είμαστε πρωτίστως υπεύθυνες απέναντι στην κοινότητα. Με το να προστατεύουμε και να προστατευτούμε, με το να μην εφησυχάζουμε, με το να συνεχίσουμε να καταγγέλλουμε τους υπεύθυνους αυτής της καταστροφής. Είναι μια ευθύνη κοινωνική και εξόχως πολιτική απέναντι στους ανθρώπους ΓΙΑ και ΜΕ τους οποίους παλεύουμε.
Η υποτίμηση της επικινδυνότητας είναι αντικοινωνική. Η μη λήψη ολοκληρωμένων μέτρων από την μεριά της κυβέρνησης είναι αυτή που τελικά θα οδηγήσει το ΕΣΥ να καταρρεύσει. Η ευθύνη της κυβέρνησης που επιτρέπει τη συνέχιση των πλειστηριασμών και των εξώσεων, τις διακοπές ρεύματος, τις απολύσεις, τη διατήρηση των καταυλισμών ντροπής στη Μόρια και αλλού είναι τεράστια και θέτει σε κίνδυνο τις ζωές μας.
Δηλώνουμε ότι η υστερία που κυριαρχεί στα ΜΜΕ δεν θα μας τρομοκρατήσει. Δηλώνουμε ότι θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για όσα παλεύαμε και πριν, με μεγαλύτερη ένταση αλλά με διαφορετικούς τρόπους, που δεν θα θέτουν σε κίνδυνο καμιά μας. Δηλώνουμε ότι είναι εντάξει να φοβόμαστε αλλά θα πρέπει να θυμόμαστε ότι κάπου δίπλα μας υπάρχει και μια άλλη, και μια άλλη, και μια άλλη. Δεν είμαστε μόνες.
Δύναμη, αλληλεγγύη, αντίσταση!
Παρακάτω καταγράφουμε κάποια από τα βασικά αιτήματα που απαιτούμε προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία μας και οι αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσής μας.
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ
– Άμεση λήψη μέτρων για καθολική μέριμνα και πρόσβαση σε δημόσια, δωρεάν περίθαλψη όλων ανεξαρτήτου νομικού καθεστώτος διαμονής στη χώρα.
– Αύξηση του προϋπολογισμού για την υγεία.
– Άμεσες προσλήψεις υγειονομικού προσωπικού, μη ανακλητές αφού περάσει το κύμα της πανδημίας.
– Αύξηση των τεστ εντοπισμού του Covid-19. Δημόσια και δωρεάν κάλυψη του συγκεκριμένου ελέγχου και όποιων άλλων απαιτούμενων εξετάσεων. Πάταξη της αισχροκέρδειας των ιδιωτικών κλινικών που διενεργούν το τεστ χρεώνοντας υπέρογκα ποσά.
– Άμεση παροχή προστατευτικού εξοπλισμού για το προσωπικό του ΕΣΥ και αναλόγως για τους/τις ασθενείς του Covid-19 και τον γενικό πληθυσμό.
– Άμεση λήψη μέτρων για την πάταξη της αισχροκέρδειας σε όλα τα ενδεικνυόμενα υλικά προφύλαξης. Έλεγχο της παραγωγής, διανομής και των τιμών στο ιατροφαρμακευτικό υλικό (φάρμακα, μάσκες, γάντια, οινόπνευμα) προκειμένου να έχουν σε αυτά πρόσβαση οι εργαζόμενες στα νοσοκομεία και όλοι οι πολίτες.
– Επίταξη των ιδιωτικών κλινικών, επαναλειτουργία κλειστών πτερύγων των δημόσιων νοσοκομείων, δημιουργία νέων χώρων περίθαλψης.
– Χορήγηση επιδόματος βαρέως και ανθυγιεινού επαγγέλματος σε όλο το υγειονομικό προσωπικό.
– Άμεση παροχή προστατευτικού εξοπλισμού στις πιο εκτεθειμένες ομάδες εργαζομένων (σουπερμάρκετ, καθαριότητα, κ.α.).
– Εργασία από το σπίτι χωρίς καμία άλλη διαφοροποίηση του καθεστώτος εργασίας ή όπου αυτό δεν είναι δυνατό εξασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος στον χώρο εργασίας με ευθύνη της εργοδοσίας.
– Επιδόματα σε όσες/ους εργαζόμενες-ους πλήττονται από τη νέα κατάσταση και χάνουν μεροκάματα.
– Καμία απόλυση, καμία καταπάτηση του νόμιμου, δηλωμένου ωραρίου.
– Κανένας μισθός χαμένος. Πλήρεις απολαβές και ασφαλιστικές εισφορές.
– Απαγόρευση των εξώσεων. Κανένα σπίτι χωρίς ρεύμα, νερό, θέρμανση, τηλέφωνο, διαδίκτυο, μείωση των ενοικίων.
– Καμία περικοπή στα προγράμματα Βοήθειας στο Σπίτι. Προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες.
– Ενίσχυση των τηλεφωνικών γραμμών ψυχολογικής στήριξης (ιδιαίτερα για τις γυναίκες που υφίστανται βία) καθώς και δημιουργία νέων online δομών στήριξης).
– Δημιουργία θέσεων εργασίας για online εκπαίδευση και ψυχαγωγία μικρών παιδιών.
– Επίταξη άδειων σπιτιών και ξενοδοχείων για τη στέγαση άστεγων και ανθρώπων που έχουν σχετική ανάγκη.
– Άμεση και δραστική αποσυμφόρηση των φυλακών, των στρατοπέδων και των κέντρων κράτησης μεταναστών και προσφύγων που κινδυνεύουν άμεσα από λοιμό, από τον ιό και άλλες ασθένειες, χρήση επιταγμένων κτιρίων και διαμερισμάτων για τη στέγασή τους.