Συνέντευξη της Αλεξίας Τσούνη

Ζητήσαμε από τη Λήδα Διαλυνά, υπεύθυνη επικοινωνίας του Ethnofest, τη Κωνσταντίνα Μπούσμπουρα, προγραμματίστρια της ενότητας Πανόραμα και την Αλεξάνδρα D’Onofrio, προγραμματίστρια της ενότητας φοιτητικών ταινιών, να μας γνωρίσουν το Εθνογραφικό Φεστιβάλ Αθηνών (Ethnofest) και να μας προτείνουν ταινίες φεμινιστικού ενδιαφέροντος απο το φετινό πρόγραμμά του (Ethnofest 11, 26/11-6/12/2020). 

Αλεξία: Πείτε μας καταρχάς για το Εthnofest, σε τι είναι ξεχωριστό και μοναδικό;

Κωνσταντίνα – Λήδα – Αλεξάνδρα: Για αρχή θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε για την πρόσκληση και την ωραία ευκαιρία να τα πούμε. Ο Covid-19 δεν μας δίνει τη δυνατότητα να συναντιόμαστε και αυτή η έστω διαδικτυακή συνύπαρξη μας δίνει πολλή χαρά.

Ληδα: Αυτό που κάνει ιδιαίτερο το Ethnofest σαν φεστιβάλ, ανάμεσα στα τόσα που γίνονται στην πόλη μας, συνοπτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οφείλεται σε δύο λόγους. Με την εμφάνισή του, 11 χρόνια πριν, και την διαρκή και σταθερή παρουσία του στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης, το Ethnofest με περηφάνια έχει καταφέρει να εξοικειώσει το αθηναϊκό κοινό με την εθνογραφική προσέγγιση στο ντοκιμαντέρ. Με έναν τρόπο ευχάριστο, βιωματικό και διαδραστικό, η οπτική ανθρωπολογία μπόρεσε να ξεπορτίσει από τις ακαδημαϊκές αίθουσες και να μπει στις κινηματογραφικές, κάνοντας το κοινό να αγαπήσει την εθνογραφία. Το περιεχόμενό του όμως δεν θα ήταν από μόνο του αρκετό για να το κάνει αγαπητό. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι η αίσθηση της κοινότητας που δημιουργεί, η βιωματική εμπειρία που προσφέρει όταν, στις μέρες του φεστιβάλ ο κόσμος συγκεντρώνεται για να δει ταινίες, να παρακολουθήσει εκδηλώσεις, να συζητήσει και να εμπλακεί. Φοιτήτριες και φοιτητές, σινεφίλ με περιέργεια για τις ταινίες που προβάλλονται, άτομα μεγαλύτερα σε ηλικία, ακαδημαϊκοί και ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι δημιουργούν μια δυναμική που μόνο αν την ζήσεις μπορείς να την περιγράψεις. Μας συγκινούν μάλιστα τα λόγια πολλών φίλων του φεστιβάλ από άλλες χώρες που μας λένε ότι τη φεστιβαλική εμπειρία που προσφέρει το Ethnofest δεν την έχουν συναντήσει ξανά σε αντίστοιχα φεστιβάλ του εξωτερικού και αναρωτιούνται πώς ένα σχετικά μικρό φεστιβάλ έχει τέτοια ισχύ.

Αλεξάνδρα: Είναι πράγματι πολύ σπουδαία και σημαντική αυτή η σύζευξη του ακαδημαϊκου με το μη ακαδημαϊκό είτε στο κοινό είτε στις δημιουργούς. Επιπλέον, ένα από τα βασικά στοιχεία που έχουν διαμορφώσει και την ταυτότητα του φεστιβάλ, είναι η σημασία που δίνει στις νεότερες ηλικίες και στις πρωτοεμφανιζόμενες προσπάθειες μέσα από την ενότητα των φοιτητικών ταινιών αλλά και των Initiations. Όσο κλισέ και αν ακούγεται, οι νέες γενιές διαμορφώνουν τα βήματα του μέλλοντος και είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο να βλέπεις την όρεξη, το σεβασμό, τη σοβαρότητα και τη δημιουργικότητα που επιδεικνύουν στο πεδίο της εθνογραφικής έρευνας και του ντοκιμαντέρ. Χαρακτηριστικά που έχουν βρει ευρηματικές διεξόδους την περίοδο της πανδημίας, μεσα στην οποία ζητήματα που αφορούν τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα και ιδιαίτερα την έμφυλη βία μας καλούν να πάρουμε θέση. 

Αλεξία: Ποιές ταινίες φεμινιστικού ενδιαφέροντος θα μας προτείνατε;

Kωνσταντίνα: Στο φετινό πρόγραμμα του Ethnofest έχουμε την χαρά να προβάλλουμε μία σειρά ταινιών που αναδεικνύουν θεματικές που σχετίζονται με ζητήματα έμφυλης ταυτότητας και δικαιωμάτων. Οι ταινίες αυτές προσεγγίζουν με βιωματικό τρόπο ιστορίες γυναικών από διάφορα μέρη του κόσμου που μας προσκαλούν να γνωρίσουμε τις πολλαπλές πλευρές της ζωής τους σε συνάρτηση με το κοινωνικό, πολιτικό και θρησκευτικό περιβάλλον στο οποίο τις βιώνουν. Οι ιστορίες τους μας καλούν να προσεγγίσουμε τον κοινωνικό τρόπο κατασκευής της έμφυλης ταυτότητας αλλά και των στερεοτύπων που τις αναπαράγουν μέσα από την ανθρωπολογική ματιά και ευαισθησία των σκηνοθέτιδων και σκηνοθετών. Οι ταινίες αυτές θα είναι διαθέσιμες στο κοινό δωρεάν καθόλη τη διάρκεια του φεστιβάλ (έως 6/12) με μοναδική εξαίρεση την ταινία Judy Versus Capitalism, που θα είναι διαθέσιμη μέχρι τις 2/12. 

Judy Versus Capitalism 

Mike Hoolboom. 63′. (Καναδάς)

Ριζοσπαστική φεμινίστρια, μαχήτρια του δρόμου, πρακτική ονειροπόλος. Αυτό το λυρικό ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε με σούπερ 8, αφηγείται τον κεντρικό ρόλο της Τζούντι Ρέμπικ στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων των γυναικών στον Καναδά. Η Ρέμπικ εκθέτει τα βασικά δόγματα του φεμινισμού δεύτερου κύματος, ακόμη και όταν μια ωρολογιακή βόμβα απειλεί την οικογένεια. Η ταινία κλείνει με μια σκληρή προσωπική αφήγηση ενός διχασμένου εαυτού και μια εντυπωσιακή αγκαλιά της ψυχικής ασθένειας ως δημιουργικότητα.

Η Βασίλισσα της Λάπα

Carolina Monnerat, Theodore Collatos. 74′ (Βραζιλία, Η.Π.Α.)

Η Luana Muniz, είναι μια περήφανη τρανσέξουαλ, εργάτρια του σεξ από την ηλικία των έντεκα. Πενήντα εννέα ετών πια, διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα στον «ξενώνα» της στεγάζοντας μια νέα γενιά τρανσέξουαλ εργατριών του σεξ στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η ταινία εξερευνά τις καθημερινές ζωές, τις αντιπαλότητες και τις αναζητήσεις για την αγάπη των εργατριών του σεξ, καθώς η Muniz τους καθοδηγεί σε μια πόλη γεμάτη εχθρότητα απέναντι στην κοινότητα LGBTQ.

Černobílá

Anna Benner, Eluned Zoe Aiano. 19′ (Τσεχική Δημοκρατία, Γερμανία)

Η μικρή τσεχική πόλη Třeboň βρέθηκε στο κέντρο απροσδόκητης διεθνούς προσοχής όταν κυκλοφόρησε στον διεθνή Τύπο ένας ασαφής αστικός θρύλος από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εν λόγω ιστορία περιλαμβάνει νοσοκόμες, Ναζί, αποπλάνηση και σύφιλη, αλλά κανείς δεν μπορεί να συμφωνήσει για το τι πραγματικά συνέβη. Η ομάδα Black&White εξερευνά αυτόν τον θρύλο με ένα κολάζ συνεντεύξεων με μια ομάδα ντόπιων και χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από την ιστορία του κινηματογράφου αποδομεί (θετει ως προβληματικές) τις συμβατικές αφηγήσεις/αναπαραστάσεις που χρησιμοποιούνται για την απεικόνιση των ρόλων των γυναικών.

Παραλία Kosher

Karin Kainer. 62′ (Ισραήλ, Η.Π.Α.)

Η όμορφη ακτογραμμή του Τελ Αβίβ προσελκύει πιστούς παραθεριστές που θέλουν να βρουν γαλήνη και χαλάρωση στη Μεσόγειο. Μεταξύ αυτών είναι και οι γυναίκες από το Bnei Brak, ενα κλειστό ορθόδοξο προαστίο, οι οποίες συχνάζουν σε μια διαχωρισμένη ως προς το φύλο πλευρά της παραλίας, αποκομμένη από τις κοντινές παραλίες που συχνάζουν ομοφυλόφιλοι, με έναν φράχτη “σεμνότητας”. Η διορατική και συχνά χιουμοριστική ταινία της Kainer διερευνά τη σημασία αυτής της κοσμικής παραλίας και αψηφά τις επιθυμίες των ραβίνων που φοβούνται τη «ανηθικότητα» της παραλίας.

Το Θαρραλέο Κορίτσι Στην Ιπτάμενη Κούνια

 Nina Ross. 27′ (Ηνωμένο Βασίλειο)

Όταν η γυναικεία ταυτότητα συνδυάζεται με την αναπηρία, η θέση της γυναίκας καθίσταται ακόμα πιο ευάλωτη στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Όταν ήταν παιδί, η Nancy Willis ονειρευόταν να γίνει μέλος του τσίρκου, λαχταρώντας ελευθερία και περιπέτεια. Διαγνωσμένη με μυϊκή δυστροφία και με πρόγνωση να μη ζήσει μέχρι τα τριάντα, η πλέον εξηνταπεντάχρονη καλλιτέχνιδα μας προσκαλεί στον κόσμο της. Συνδυάζοντας σκληρές αναμνήσεις από την κοινωνική διάκριση που υπέστη, με το βάθος και την ομορφιά των καθημερινών στιγμών, μιλάει ανοιχτά για την ευαλωτότητα, την εσωτερική διερεύνηση, την οικογένεια και τη μητρότητα.

Βασίλισσα Του Χάους

Σκηνοθεσία: Kaila Bolton. 15′ (Καναδάς)

Πώς οι κοινωνικοί περιορισμοί διαμορφώνουν την έκφραση της γυναικείας ταυτότητας και τις εκφράσεις της ως “φυσιολογικές”; Η ταινία παρατηρεί τη ζωή της Thérèse, όσο εκείνη πολεμάει δύο αντίπαλες ανάγκες, την ανάγκη να περιβάλλει τον εαυτό της με πράγματα και την ανάγκη να ξεσκαρτάρει το διαμέρισμα της από αυτά. Μας προκαλεί να αμφισβητήσουμε τις άκαμπτες έννοιες που οι κοινωνίες μας αντιλαμβάνονται ως “φυσιολογικές”, όσο παράλληλα παρατηρούμε την Thérèse να πασχίζει να αποδεχθεί τον εαυτό της και να αποδώσει νόημα στην ίδια τη ζωή της.

Σχετικά Με Την αγάπη Σε Ένα Μικρό Νησί

Elaheh Habibi. 27′ (Ιράν, Ηνωμένο Βασίλειο)

Πώς η έννοια και το συναίσθημα της αγάπης προσαρμόζονται στις πατριαρχικές επιταγές μιας κοινωνίας και τί περιθώριο ελευθερίας έχουν οι γυναίκες;

Η ταινία Σχετικά με την αγάπη σε ένα μικρό νησί είναι μια συμμετοχική και αυθόρμητη εθνογραφική ταινία που εξερευνά το νόημα της αγάπης σε μια Σουνιτική μουσουλμανική κοινότητα σε ένα ιρανικό χωριό στο νησί Qeshm. Ακολουθώντας την καθημερινή ζωή ενός άνδρα και των δύο συζύγων του στο νησί Qeshm, η ταινία απεικονίζει την περίπλοκη ιστορία ενός άντρα που ζει με δύο γυναίκες, αφότου η αγάπη άλλαξε δραματικά τη ζωή τους.

Αλεξία: Σας ευχαριστώ πολύ και προσωπικά και ως Μωβ, κι ευχόμαστε καλή επιτυχία στο φεστιβάλ σας, το οποίο εκτός από εξαιρετικές ταινίες περιλαμβάνει και πολύ ενδιαφέρουσες παράλληλες εκδηλώσεις!

Ταινίες

Παράλληλες εκδηλώσεις

 

Περισσότερα για το φεστιβάλ: https://www.ethnofest.gr/el/festival/