Μεταφράζει η Στέλλα Τσέρρι
Ενδεχομένως να πιστεύετε ότι είστε ειδικοί στο νεότερο Σοβιετικό κινηματογράφο, αλλά τι απέγιναν οι γυναίκες τις οποίες η κοινωνία αγνόησε; Εδώ παρουσιάζουμε 6 καινοτόμες γυναίκες που διαμόρφωσαν με τους δικούς τους όρους την νεότερη βιομηχανία παραγωγής ταινιών.
Η εποχή του σοβιετικού βουβού κινηματογράφου κυριαρχείται από μερικά ονόματα όπως: Αλεξάντερ Ντοβζένκο, Τζίγκα Βερτόφ, Βσέβολοντ Πουντόβκιν με κορυφαίο τον Σεργκέι Αϊζενστάιν. Αλλά ακόμη και στις αρχές του 20ου αι. η παγκόσμια βιομηχανία κινηματογράφου δεν υπήρξε αποκλειστικά ανδροκρατούμενη.
Εμπνευσμένες από το Women Film Pioneers Project θυμόμαστε τις πρωτοπόρες γυναίκες της Σοβιετικής βιομηχανίας παραγωγής ταινιών, τις οποίες η ιστορία συχνά παραβλέπει – ακόμα και αν ο Λένιν και οι οπαδοί του κήρυτταν την ισότητα μεταξύ των φύλων στα πρώιμα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης. Μέσα στο πλαίσιο της αβεβαιότητας και της ανησυχίας που επικρατούσαν κατά την διάρκεια της επανάστασης, αυτές οι γυναίκες έκαναν πολύ διαφορετικές επιλογές. Ασχολήθηκαν με διαφορετικά είδη, από ντοκιμαντέρ μέχρι κινούμενα σχέδια. Κάποιες επηρεάστηκαν από το ολοκληρωτικό καθεστώς, καθώς άλλοι υποστήριξαν το απολυταρχικό αυτό σύστημα εκφράζοντας τις ιδεολογίες τους μέσω της εικόνας. Ωστόσο, μαζί κατάφεραν να προετοιμάσουν το έδαφος για τις επόμενες γυναίκες σκηνοθέτες που ακολούθησαν.
Olga Preobrazhenskaya (Όλγκα Πριομπραζένσκα)
(Ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος)
Γνωστή ως η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτης της Σοβιετικής βιομηχανίας παραγωγής ταινιών. Η Όλγκα Πριομπραζένσκα ξεκίνησε την καριέρα της σαν ηθοποιός στο θέατρο και πρωταγωνίστησε στην πρώτη της κινηματογραφική ταινία στην ηλικία των 32 ετών. Συν-σκηνοθέτησε την πρώτη της ταινία, μία προσαρμογή του Pushkin’s The Squire’s Daughter, με τον Vladimir Gardin το 1916. Η Πριομπραζένσκα συχνά αναπολούσε το γεγονός πως πολλοί δημοσιογράφοι έβλεπαν το όνομά της σαν τυπογραφικό λάθος και το διόρθωναν στην κατάλληλη αρσενική εκδοχή του. Ακόμα και αν εξαιρέσουμε την αρχική δυσπιστία, η Πριομπραζένσκα συνέχισε το έργο της ώσπου τελικά κατάφερε να δημιουργήσει 14 ταινίες. Της απονεμήθηκε ο τίτλος της Τιμημένης Καλλιτέχνιδας της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας πριν πεθάνει σε ηλικία 90 χρόνων το 1971.
Esfir Shub
(Σκηνοθέτις, συντάκτρια, σεναριογράφος)
Η κινηματογραφική καριέρα της Esfir Shub στην Κρατική Επιτροπή Κινηματογράφου, το Goskino, όπου της ζητήθηκε να αξιολογήσει ξένες και προεπαναστατικές ταινίες. Αν και ήταν καλλιτεχνικά αβέβαιη, αυτή εργασία της προσέφερε αρκετή εμπειρία για να γίνει συντάκτρια, μία ικανότητα την οποία σκόπευε να αξιοποιήσει και για άλλους σκοπούς. Για να το κάνει αυτό, δημιούργησε την “ταινία συλλογής”. Στην πρώτη της δουλειά, η Πτώση της Δυναστείας των Ρομανώφ το 1927, βλέπουμε την Shub να ανακτά και να αντικαθιστά ώρες αμοντάριστου υλικού από παλιές ταινίες επικαιρότητας και από ερασιτεχνικές ταινίες, προσπαθώντας να τα ταιριάξει επιμελώς μαζί με έργα κινηματογραφιστών της προηγούμενης βασιλικής οικογένειας. Αργότερα, εργάστηκε κυρίως σε ιδεολογικές και βιομηχανικές ταινίες, όμως την ενδιέφερε επίσης και ο φεμινισμός και έγραψε ένα script που λέγεται Γυναίκες. Ένα έργο που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Aleksandra Khokhlova (Αλεξάνδρα Χοχλόβα)
(Hθοποιός, σκηνοθέτις και σεναριογράφος)
Η Aleksandra Khokhlova γεννήθηκε σε μια επιφανή οικογένεια που αποτελείται από Ρώσους διανοούμενους, ο παππούς της ο έμπορος Pavel Tretyakov, ήταν ο ιδρυτής της γκαλερί Tretyakov στη Μόσχα. Η Khokhlova ήρθε σε επαφή με τις τέχνες σε νεαρή ηλικία αλλά το προνομιούχο της παρελθόν αποτέλεσε εμπόδιο για την καριέρα της σαν ηθοποιού στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Στην Khokhlova έλεγαν ότι “δεν είναι αρκετά όμορφη” για να εμφανιστεί στο φως της δημοσιότητας, αν και είναι ευρέως γνωστό ότι εμπόδιο γι’ αυτό αποτέλεσαν οι σχέσεις της οικογένειάς της με την αριστοκρατία. Ωστόσο κανείς δεν κατάφερε να την εμποδίσει από το να ασχοληθεί με την σκηνοθεσία, σκηνοθέτησε 6 ταινίες, συμπεριλαμβανομένου της ταινίας Sasha, που είναι η ιστορία μιας εγκύου χωρικής γυναίκας που μετακομίζει στην πόλη με σκοπό να αναζητήσει εργασία.
Margarita Barskaya (Μαργαρίτα Αλεξάντροβνα Μπαρσκάγια)
(Hθοποιός, σκηνοθέτις και σεναριογράφος)
Η Margarita Barskaya γεννήθηκε στο Μπακού και ανατράφηκε από μία ανεξάρτητη και δραστήρια γυναίκα. Ξεκίνησε την υποκριτική σε νεαρή ηλικία και μετά από διάφορους ρόλους σε ταινίες, αποφάσισε να απέχει από τις ταινίες σαν ηθοποιός και το ενδιαφέρον της μετατοπίστηκε πίσω από την κάμερα, στην σκηνοθεσία. Έμαθε την τέχνη της σκηνοθεσίας και του μοντάζ από τον άντρα της, Pyotr Chardynin, τον οποίο αργότερα εγκατέλειψε – αντ’ αυτού μετακόμισε στη Μόσχα για να σκηνοθετήσει παιδικές ταινίες, ένα είδος που η ίδια ανακάλυψε, καθώς δεν υπήρχαν μέχρι πριν. Αν και η καριέρα της ξεκίνησε στην εποχή του βωβού κινηματογράφου, υπήρξε μία από τους πρωτοπόρους που ενσωμάτωσαν τον ήχο το 1933 με την ταινία της Torn Boots, η οποία υπήρξε μία από τις πρώτες σοβιετικές ταινίες με διάλογο. Το 1973 η Barskaya απολύθηκε και της απαγόρευσαν να σκηνοθετήσει νέες ταινίες “για ιδεολογικούς λόγους”, αφού ήρθε σε ρήξη με την κυβέρνηση. Δύο χρόνια αργότερα, στο πρόθυρα απελπισίας τόσο λόγω της πολιτικής κατάστασης της χώρας και όσο τραγικής προσωπικής της ζωής, έδωσε τέλος στη ζωή της.
Οι αδερφές Valentina & Zinaida Brumberg
(Σχεδιάστριες κινουμένων σχεδίων)
Γεννημένες με ένα χρόνο διαφοράς μεταξύ τους η Valentina και η Zinaida Brumberg σπούδασαν και εργάστηκαν μαζί σε όλη την διάρκεια της ζωής τους. Μετά την αποφοίτηση τους από την υψηλού κύρους σχολή καλών τεχνών Vkhutemas, οι αδερφές Brumberg έγιναν δεκτές στο Πρώτο Πειραματικό Στούντιο Κινουμένων σχεδίων στο Ινστιτούτο κινηματογράφου Γερασίμωφ Vgik. Στην αρχή οι αδερφές Brumberg δούλευαν με ένα τρόπο παρόμοιο με εκείνο του Γουόλτ Ντίσνεϊ στη δεκαετία του ’30, αλλά αργότερα ανέπτυξαν το δικό τους μοναδικό στυλ, σκηνοθετώντας θρυλικές ταινίες με μινιμαλιστικό τρόπο όπως Three Fat Men (1963) βασισμένο στο έργο του Yury Olesha. Η καριέρα τους διήρκησε 5 δεκαετίες.
ΠΗΓΗ:
https://www.calvertjournal.com/features/show/11768/women-directors-soviet-unions-silent-movie-era