Η σύνοδος του ΟΗΕ για την κλιματική κρίση στη Γλασκώβη, COP26, τελείωσε. Η συνέχεια του αγώνα για τη σωτηρία του γαλάζιου πλανήτη, του σπιτιού μας, στα χέρια των κινημάτων και των αντιστάσεων.

Γράφει η Αναστασία Γκολιομύτη

Με αυτό το άρθρο δε φιλοδοξούμε να υποκαταστήσουμε την έλλειψη ενημέρωσης και πληροφόρησης από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, σχετικά με τη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα και την αντισύνοδο. Πώς θα μπορούσαμε άλλωστε! Θα χρειάζονταν πολλές δεκάδες σελίδες για να περιγράψουμε όσα συνέβησαν εκεί. Βάζουμε ένα μικρό λιθαράκι στην ενημέρωση των αναγνωστριών και των αναγνωστών μας.

Μόλις πριν τρεις μήνες κάηκε ολοσχερώς ένα από τα μεγαλύτερα δασικά οικοσυστήματα της χώρας που αριθμούσε πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα. Κάθε καλοκαίρι έχουμε συνηθίσει πλέον τις δασικές πυρκαγιές. Είχαμε πάνω από δύο μήνες συνεχόμενο καύσωνα. Τα πλημμυρικά φαινόμενα έχουν καταστρέψει χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών, έχουν ξεσπιτώσει και έχουν πνίξει ανθρώπους. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι γεγονός στις ακτές μας. Η κλιματική κρίση έχει κάνει την εμφάνισή της στη χώρα μας εδώ και αρκετά χρόνια.

Η 26η διάσκεψη των μερών της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα (UNFCCC), COP26, που φιλοξενήθηκε στη Γλασκώβη από το Ηνωμένο Βασίλειο σε συνεργασία με την Ιταλία, πήρε τέλος. Είχε αναβληθεί το 2020, λόγω της πανδημίας. Από τις 31 Οκτωβρίου μέχρι και χθες 13 Νοεμβρίου, με παράταση μίας ημέρας, συγκέντρωσε ηγέτες από όλες τις χώρες του κόσμου για να συζητήσουν την πρόοδο από τη σύνοδο του Παρισιού το 2015 ως προς την άνοδο της θερμοκρασίας, αλλά και τις προκλήσεις από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τους κυκλώνες, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τους καύσωνες, τις πλημμύρες και τις δασικές πυρκαγιές. Η πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα, πραγματοποιήθηκε το 1979, στη Γενεύη κατανοώντας την αναγκαιότητα για δράση απέναντι στις ανησυχητικές τάσεις της κλιματικής αλλαγής. Η διεθνής ένωση επιστημόνων Union of Concerned Scientists, 13 χρόνια αργότερα δημοσίευσε μια προειδοποίηση προς την ανθρωπότητα (World Scientists’ Warning to Humanity), την οποία υπέγραψαν περισσότεροι από 1700 επιστήμονες, μεταξύ αυτών και η πλειονότητα των εν ζωή βραβευμένων με Νόμπελ στις επιστήμες. Προειδοποίησαν ρητά ότι «τα ανθρώπινα όντα και ο φυσικός κόσμος βρίσκονται σε μια πορεία σύγκρουσης. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες προκαλούν μεγάλες και συχνά μη αναστρέψιμες βλάβες στο περιβάλλον και σε σημαντικούς πόρους». Να θυμηθούμε εδώ μια γυναίκα βιολόγο, τη Ρέιτσελ Κάρσον, που πολύ νωρίς, από τη δεκαετία του ’50, με τα βιβλία της που απευθύνονταν στους πολίτες, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις μη αναστρέψιμες βλάβες στους ωκεανούς και στη στεριά από τις αλόγιστες ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Σαράντα χρόνια μετά, τα πράγματα είναι χειρότερα από πριν. Ο στόχος για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα έως το 2030 (με τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου,CΟ2 και CH4 κυρίως) αν συνεχιστεί η άρνηση σημαντικών δεσμεύσεων από τις μεγάλες οικονομίες που είναι και οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη, είναι ανεπαρκής. Κίνα, ΗΠΑ και Ρωσία αλληλοκατηγορούνται χωρίς στην ουσία να δεσμεύονται για τίποτα και μετά την Cop 26. H Ινδία που εξαρτάται κατά 70% από τον άνθρακα, έφερε αντιρρήσεις στην τελική συμφωνία. Η επιστημονική κοινότητα αγνοήθηκε επιδεικτικά. Η Γκρέτα Τούνμπεργκ βγήκε αληθινή όταν δήλωνε απαισιόδοξη ως προς τα αποτελέσματα από τη σύνοδο της Γλασκώβης.

Η απολιγνιτοποίηση και η μείωση των τεράστιων επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων, και στη χώρα μας, φαντάζει δύσκολη. Οι χώρες που αγωνίζονται για την κλιματική αλλαγή και αυτές που πλήττονται περισσότερο, ζήτησαν αποζημιώσεις από τους μεγάλους ρυπαντές. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Η χρηματοδότηση ήταν όπως πάντα το μεγάλο αγκάθι. Ο Πρόεδρος της COP26, Αλόκ Σάρμα στο τέλος είπε στους αντιπροσώπους: «Το πιο σημαντικό είναι να αναρωτηθείτε αν τελικά αυτά τα κείμενα προσφέρουν στους ανθρώπους και τον πλανήτη μας».

Αν και οι προσδοκίες του κόσμου ήταν χαμηλές από την ανακοίνωση ακόμα της συνόδου, έχοντας και τις εμπειρίες των προηγούμενων συνόδων για το κλίμα, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.

Σε αντίθεση με τη σύνοδο, η αντισύνοδος είχε επιτυχία. Άνθρωποι συνέρρεαν όλες τις μέρες , από όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, για να διαδηλώσουν να πάρουν μέρος σε εργαστήρια φεμινιστικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικοπολιτικά, για βιώσιμη οικονομία και αγροτική παραγωγή, να μιλήσουν, να ακούσουν, να τραγουδήσουν, να χορέψουν και να αλληλεπιδράσουν, να πάρουν κουράγιο για να συνεχίσουν τους αγώνες για τη σωτηρία του πλανήτη. Πολύ μεγάλη η παρουσία των γυναικών και των φεμινιστικών οργανώσεων. Γυναίκες από αυτόχθονες κοινότητες έδωσαν το παράδειγμα της βιώσιμης ανάπτυξης με την αυτονομία που έχουν- όταν δεν τους την αφαιρούν, τα μισά δάση και εκτάσεις που διαχειρίζονται οι αυτόχθονες δεν τους ανήκουν- να διαχειρίζονται τα εδάφη και τους πόρους τους, διασφαλίζοντας επισιτιστική ασφάλεια και φροντίδα μέσω παραδοσιακών καλλιεργειών και φαρμάκων. Η διοργάνωση της αντισυνόδου υποδειγματική. Το People’s Summit For Climate Justice οργάνωσε 150 εργαστήρια και συζητήσεις φέρνοντας κοντά ενεργές-ούς πολίτες, αντιστάσεις και κινήματα από όλο τον κόσμο. Βοήθησε και η πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας του covid 19. H ψηφιακή τεχνολογία στην απόλυτη καταξίωσή της, στην υπηρεσία των πολιτικοκοινωνικών και περιβαλλοντικών αγώνων. Οι διοργανωτές πέρα από την καλή οργάνωση των εργαστηρίων, των συζητήσεων και των παραστάσεων φρόντισαν και για την τήρηση των υγειονομικών κανόνων για την ασφαλή συμμετοχή και μετακίνηση όλου εκείνου του πλήθους που βρέθηκε στη Γλασκώβη για το Cop 26. Δωρεάν self και rapid tests πραγματοποιούνταν σε διάφορα σημεία της πόλης. Την Παρασκευή 5 Νοέμβρη διαδήλωσαν χιλιάδες νέοι απαιτώντας κλιματική δικαιοσύνη.

Ξημέρωσε η 6^η Νοέμβρη, η μεγάλη μέρα. Γνωρίζαμε από την προηγουμένη ότι ο καιρός θα ήταν βροχερός και οι διοργανωτές είχαν επιστήσει την προσοχή στη χρήση αδιάβροχων και δεύτερης αλλαξιάς.

Η πορεία ξεκίνησε από το Kelvingrove Park, που ήταν το σημείο συνάντησης για τις διαδηλώτριες και τους διαδηλωτές . Άνθρωποι περπατούσαν σε όλα τα μονοπάτια και τις γέφυρες του τεράστιου πάρκου. Μικροί και μεγάλοι, παιδιά, νέοι, φοιτητές, μωρά σε καροτσάκια και στις αγκαλιές των γονιών τους, αυτόχθονες κοινότητες, πολιτικές οργανώσεις και πολυάριθμες αντιστάσεις, μουσικοί και ηθοποιοί, ένα πολύχρωμο πλήθος, μια λαοθάλασσα ξεκίνησε την πορεία στις 12.30 το μεσημέρι με βήμα σημειωτόν χωρίς να πτοηθεί στο ελάχιστο από το βροχερό καιρό και τον αέρα.

Πάνω από εκατό χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν ειρηνικά στους δρόμους της Γλασκώβης ενάντια στην απροθυμία και την πεισματική άρνηση των πιο ρυπογόνων κυβερνήσεων να πάρουν δραστικά μέτρα εδώ και τώρα, για να σταματήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας, στα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας από την οποία κινδυνεύουν άμεσα οι παραθαλάσσιες περιοχές όπως η χώρα μας. Η παρουσία των γυναικών μεγάλη. Σε πολλές περιπτώσεις έμπαιναν μπροστά και έδιναν τον τόνο. Αυτόχθονες γυναίκες και κορίτσια, φεμινίστριες και οικοφεμινίστριες έδωσαν χρώμα και ελπίδα για μια διαφορετική πολιτική στάση και δράση απέναντι στα περιβαλλοντικά προβλήματα. Οι αστυνομικοί ήταν ακροβολισμένοι στις άκρες των δρόμων. Το πλήθος φώναζε ρυθμικά συνθήματα με τη συνοδεία μουσικών οργάνων, τραγουδούσε και χόρευε ασταμάτητα. Μερικά από τα συνθήματα:No more business as usual, act now, there is no planet B, stop killing us, keep it in the ground, climate justice now. Το Μωβ ήταν εκεί, μαζί με φίλες, περιβαλλοντικές ακτιβίστριες και οικοφεμινίστριες από την Ελλάδα και την Τουρκία που μάχονται για την ειρήνη και κατά των εξορύξεων πετρελαίου, αερίου και των αγωγών, στην πολύπαθη ανατολική Μεσόγειο.

Μετά από σχεδόν 5 ώρες φτάσαμε στο Glasgow Green Park όπου έγιναν σχετικές ομιλίες και δρώμενα. Δράσεις και πορείες όμως την ημέρα εκείνη, αλλά και άλλες μέρες, οργανώθηκαν σε όλο τον κόσμο, και στην Ελλάδα. Ο απόηχος της πορείας ήταν διάχυτος στην πόλη και τις επόμενες μέρες. Συνεχίστηκαν τα εργαστήρια και οι συζητήσεις παρόλο που τα νέα από τη σύνοδο δεν ήταν ενθαρρυντικά.

Οι κυβερνήσεις μας δεν παίρνουν γενναίες αποφάσεις. Οι φιλοδοξίες τους περιορίζονται σε ευχολόγια για το 2050 και δε μας λένε τίποτα για τα άμεσα σχέδιά τους. Οι κλιματικοί πρόσφυγες, προσφύγισσες ανέρχονται πλέον σε εκατομμύρια εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων και της ερημοποίησης τεράστιων εκτάσεων. Ας αναλάβουμε όλες και όλοι δράση σήμερα για να πιέσουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Μία θετική έκβαση είναι ότι η επόμενη σύνοδος δε θα γίνει σε πέντε χρόνια, αλλά του χρόνου στο Κάιρο.