Γράφει η Στέλλα Σάμου
«Νύχτα της φωτιάς» : μία ταινία για κορίτσια που μεγαλώνουν με το αποτύπωμα του φόβου, ανάμεσα στις παπαρούνες του οπίου
Μια ταινία που μας έρχεται από το Μεξικό, μιλάει για γυναίκες πρωταγωνίστριες μιας δύσκολης ζωής, που τη βιώνουν ανάμεσα στον καθηλωτικό φόβο και τον δυναμισμό του θάρρους.
Η ταινία «Νύχτα της φωτιάς» της κινηματογραφίστριας Tatiana Huezo από το Ελ Σαλβαδορ, είναι βασισμένη στο μπεστ-σέλλερ μυθιστόρημα της Jennifer Clement “Prayers for the stolen”.
Είναι ένα δράμα ενηλικίωσης, καθώς εστιάζει στο πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία τριών κοριτσιών και στις εμπειρίες τους καθώς μεγαλώνουν σε μια πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από τη βάναυση κυριαρχία των καρτέλ ναρκωτικών. Εξελίσσεται στο χωριό Guerrero, σε μια επικίνδυνη ορεινή περιοχή της χώρας κοντά στα σύνορα, όπου κυριαρχεί ένα τρομακτικό καρτέλ ναρκωτικών με την ανοχή της διεφθαρμένης αστυνομίας.
Το καρτέλ αρχίζει να επεκτείνει τις εγκληματικές δραστηριότητες του στο traffiking νεαρών κοριτσιών.
Η ταινία περιστρέφεται γύρω από την ιστορία της Ana και των δύο παιδικών φιλενάδων της Maria και Paula, η μοίρα των οποίων ελέγχεται από εκείνους που θέλουν να τις μετατρέψουν σε σκλάβες ή φαντάσματα.
Ta τρία κοριτσάκια με δυνατούς δεσμούς φιλίας, μεγαλώνουν προσπαθώντας να ανακαλύψουν τον κόσμο γύρω τους. Μόνο που αυτή η ανακάλυψη θα είναι πικρή, γιατί θα τους αποκαλύψει αμέσως τη σκληρότητα του τόπου όπου ζουν, όντας συνεχώς λεία των τοπικών καρτέλ ναρκωτικών.
Και αυτή ακριβώς είναι η πραγματικότητα, πολλά νεαρά κορίτσια τα έχουν αρπάξει από τα σπίτια τους και το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει η κοινότητα είναι «να προσευχηθεί για τους ανθρώπους που απήχθησαν».
Το να γεννιέσαι γυναίκα
Η Ana και οι φίλες της όσο μεγαλώνουν, τόσο περισσότερο πρέπει να καλύπτουν το σώμα τους που αρχίζει να σχηματίζεται, να αρρενοποιήσουν τα γυναικεία χαρακτηριστικά τους, να ζήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο στο περιθώριο και αν είναι δυνατόν να γίνουν «αόρατες».
Τα κορίτσια αρχίζουν να ανακαλύπτουν το σώμα τους, αλλά πρέπει να το κρύψουν, δεν έχουν την πολυτέλεια να βιώσουν τη θηλυκότητα, θα το πλήρωναν με τη ζωή τους. Ακόμα και τους πρώτους έρωτες μπορούν να ζήσουν αλλά κρυφά.
Η πιο σοφή επιλογή που τους απομένει είναι να σκάψουν, στον κήπο του σπιτιού, λάκους όπου τρέχουν να κρυφτούν όταν πλησιάζουν στο χωριό τα μαύρα SUV των καρτέλ. Δεν είναι καθόλου εύκολο να μεγαλώσουν σε αυτό το νοσηρό και περιοριστικό περιβάλλον, στερούμενες κάθε ελευθερία και πάνω απ’ όλα με το φόβο να απομακρυνθούν από τα πιο αγαπημένα πρόσωπα που τις προσφέρουν στοργή.
Εκπαιδευμένες από τις μητέρες τους να το σκάνε ανά πάσα στιγμή και αναγκασμένες σε ακραία μέτρα για να γλιτώσουν από την αρπαγή τους, αυτές οι νεαρές κοπέλες θα πρέπει να μάθουν ότι πρέπει να απαρνηθούν τη θηλυκότητά τους για να επιβιώσουν σ’ αυτό το εχθρικό περιβάλλον.
Σε μια από τις πιο συμβολικές σκηνές της ταινίας, η μητέρα της Ana, την συνοδεύει στο κομμωτήριο για να ξυρίσει τα μεταξένια, πλούσια μαλλιά της. Οι μάνες αυτών των παιδιών είναι απελπισμένες και αν το να τους δώσουν μια αγορίστικη εμφάνιση μετριάζει με κάποιο τρόπο την απειλή, αξίζει να το δοκιμάσουν
Η Ana αντιμετωπίζει τις πιο επικίνδυνες καταστάσεις με σταθερότητα και θάρρος. Μεγαλώνει με τη μητέρα της (αφού ο πατέρας είναι απών και αδιάφορος) ακροβατώντας σε μια περίπλοκη σχέση μητέρας-κόρης. Η αγάπη της μίας για την άλλη παρ’ ότι ξεχειλίζει ωστόσο παλεύει για να εκφραστεί. Οι στιγμές τρυφερότητας μεταξύ τους είναι σπάνιες και άρα ακόμη πιο πολύτιμες. Η Mayra Batalla υποδύεται την μητέρα που νοιάζεται για την κόρη της περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, αλλά που ωστόσο είναι καταβεβλημένη από την επίπονη καθημερινότητα και την προσπάθεια να προστατεύσει την κόρη της από τους εξωτερικούς κινδύνους. Η Tatiana Huezo παρουσιάζει έτσι μια σειρά γυναικείων χαρακτήρων με πολλαπλά ανάγλυφα. Όλες όμως έχουν μια κοινή δύναμη που τις κρατά όρθιες και τις κάνει να πάνε μπροστά εν μέσω φόβου και πολλών άλλων αδήλωτων συναισθημάτων.
Οι περισσότεροι άντρες αποδεικνύεται ότι είναι ιδιαίτερα απόντες, πήγαν να αναζητήσουν δουλειά σε άλλη περιοχή ή εξαφανίστηκαν – υπέροχο το πλάνο που δείχνει τις γυναίκες μαζεμένες, κάθε απόγευμα, σαν ένα σμήνος από πυγολαμπίδες στο μοναδικό ξέφωτο στην περιοχή όπου το ασθενές σήμα του τηλεφωνικού δικτύου τις επιτρέπει να προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν με συζύγους, πατέρες ή παιδιά και να αναζητήσουν αγνοούμενους.
Η ελπίδα αχνοφαίνεται
Το «Νύχτα της φωτιάς» είναι μια σκληρή και ρεαλιστική ταινία, στην οποία παρότι λείπουν οι σκηνές βίας, ωστόσο ο θεατής αισθάνεται έντονα τη βίαιη πραγματικότητα. Είναι λίγες οι στιγμές που μπορείς να χαλαρώσεις, αλλά ένα πράγμα είναι αναμφισβήτητο και χειροπιαστό: η στοργή που δένει τις πρωταγωνίστριες της ιστορίας. Μητέρες, κόρες και φίλες.
Ακόμα κι αν δεν υπάρχει χρόνος για να εκφράσουν τη στοργή τους, γιατί αυτό που πρέπει να σκεφτούν είναι η επιβίωση. Μια σπασμωδική αναζήτηση της κανονικότητας που διακόπτεται συνεχώς από την εξωτερική βία, από τη μη κανονονικότητα της εγκληματικής βαρβαρότητας.
Να, λοιπόν, που τελικά ανοίγεται μια ελπίδα για την πρωταγωνίστρια και για όσους φεύγουν, μια ευκαιρία να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον, μακριά από το μαράζωμα που επιφέρει η βαρβαρότητα, έστω κι αν βασανίζεται από τον πόνο μιας απώλειας.
Η ταινία δεν βυθίζεται επ’ ουδενί στη μιζέρια. Η ζωή συνεχίζεται παρά τη φτώχεια, παρά τις εξαφανίσεις, παρά τα δάκρυα. Η ζωή συνεχίζεται, όπως όλα εκείνα τα έντομα που οι τρεις πρωταγωνιστές περνούν ώρες ολόκληρες παρατηρώντας τα. Μάλιστα, μερικές φορές επιτρέπει κάποιες ανάπαυλες, κάποιες στιγμές ανεμελιάς. Δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να είναι αυτό που πραγματικά είναι: κορίτσια που γίνονται γυναίκες.
Η «Νύχτα της φωτιάς» είναι τόσο μια ταινία μύησης όσο και ενός κρυφού πολέμου. Είναι μια ταινία εμποτισμένη με ποιητικότητα παρά τη σκληρότητα της, που δείχνει τόσο το γέλιο της αντίστασης όσο και τα δάκρυα της ανημποριάς. Αλλά και μια ταινία μεγάλης ακρίβειας από την οποία βγαίνουμε με μια αόριστη αίσθηση ναυτίας.
• Τιμήθηκε με Ειδική Μνεία στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών.
• Βραβεύτηκε ως η καλύτερη λατινοαμερικάνικη ταινία στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν
• Απέσπασε τα δύο κορυφαία βραβεία του τελευταίου Φεστιβάλ της Αθήνας “Νύχτες Πρεμιέρας”, Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας (πράγμα εξαιρετικά σπάνιο να δοθούν αυτά τα δύο βραβεία στην ίδια ταινία)
Η ταινία «Νύχτα της φωτιάς» θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες στις 19 Μαΐου στους κινηματογράφους, Θησείο, Ελληνίς, Διάνα, Μικρόκοσμος.