Ας τιμήσουμε κι εμείς με τον τρόπο μας, και με τη σειρά μας, μια γυναίκα σε θέση εξουσίας, που όμως δεν έσπασε την γυάλινη οροφή, απλώς κληρονόμησε. Και όπως ξέρουμε η οικογενειοκρατία είναι πιο ισχυρή ακόμα και από την πατριαρχία. Την “τιμούμε” λοιπόν με δύο εκλεκτά άρθρα. Σ.Β.
Πλατινένιο Ιωβηλαίο: We are not amused
Γράφει ο Άρης Χατζηστεφάνου
Αλιεύει η Σίσσυ Βωβού
Ο εορτασμός των 70 χρόνων της βασίλισσας Ελισάβετ στον βρετανικό θρόνο δέχτηκε μάλλον χλιαρή κριτική από ανθρώπους που θεωρούν ότι πρόκειται για μια τηλεοπτική φιέστα με πρωταγωνίστρια μια καλοκάγαθη γιαγιάκα που εργάζεται στον κλάδο του βρετανικού τουρισμού ● Σε αρκετές από τις πρώην βρετανικές αποικίες όμως τη θυμούνται ως την προσωποποίηση ενός φριχτού καθεστώτος.
«Δεν καταλαβαίνουμε γιατί πρέπει να γιορτάσουμε τα 70 χρόνια από την ημέρα που η γιαγιά σας ανέλαβε τον βρετανικό θρόνο, δεδομένου ότι η ηγεσία της, όπως και αυτή των προκατόχων της, προκάλεσαν τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική τραγωδία στην ιστορία της ανθρωπότητας». Βαριές κουβέντες να λες για τη γιαγιά κάποιου. Οι δεκάδες προσωπικότητες από την Τζαμάικα, όμως, που υπέγραψαν το κείμενο κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του δούκα και της δούκισσας του Κέμπριτζ μπορούσαν να τεκμηριώσουν κάθε λέξη της επιστολής τους.
Η Τζαμάικα είναι μια από τις 14 χώρες της Κοινοπολιτείας που αναγνωρίζουν ακόμη τη βασίλισσα Ελισάβετ ως αρχηγό του κράτους (15η ήταν τα Μπαρμπέιντος που την «απέλυσαν» με κοινοβουλευτικές διαδικασίες). Για τις περισσότερες από αυτές τις χώρες η βρετανική μοναρχία, παρά το γεγονός ότι έχει μόνο διακοσμητικό χαρακτήρα, συμβολίζει τη φρίκη του αποικιοκρατικού καθεστώτος και κυρίως το καθεστώς δουλείας στο οποίο πρωτοστατούσαν οι Άγγλοι ευγενείς. Το Μπάκιγχαμ μάλιστα φροντίζει να τους θυμίζει κατά καιρούς αυτόν τον αποικιοκρατικό ρόλο με αχρείαστες παρελάσεις και παράτες: αποκορύφωμα αποτέλεσε η επίσκεψη του πρίγκιπα Ουίλιαμ και της Κέιτ Μίντλετον στην Τζαμάικα όπου φωτογραφήθηκαν να χαιρετάνε παιδάκια πίσω από συρματόπλεγμα, σαν να βρίσκονται σε ζωολογικό κήπο.
Η εμπλοκή της βασιλικής οικογένειας με το εμπόριο σκλάβων ξεκινά με την Ελισάβετ Α’ της Αγγλίας, η οποία το 1562 χρηματοδότησε τα πρώτα δουλεμπορικά του Τζον Χόκινς. Υπολογίζεται ότι από τη βασιλεία του Καρόλου Β’ (που προσέφερε το εμπόριο των Αφρικανών σκλάβων στον αδελφό του) μέχρι τα τέλη του 17ου αιώνα είχαν μεταφερθεί 332.000 σκλάβοι από την Αφρική στην Αμερική.
Σε αντίθεση με τη βρετανική κυβέρνηση, η οποία έχει απολογηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις για τα φρικιαστικά εγκλήματα του βρετανικού κράτους (όπως για τον βασανισμό και τις εκτελέσεις χιλιάδων γηγενών στην Κένυα), το Μπάκιγχαμ δεν έχει απολογηθεί ποτέ (με πρόσχημα ότι δεν έχει την αρμοδιότητα, αφού οποιαδήποτε νύξη ενοχής θα δώσει το δικαίωμα στα θύματα να διεκδικήσουν αποζημιώσεις). Παρ’ όλα αυτά, τα ίχνη του δουλεμπορίου μπορείς να τα εντοπίσεις κυριολεκτικά ακόμη και σήμερα στα παλάτια όπου κατοικεί η βασίλισσα. Τα κτίρια παραδείγματος χάρη της δυναστείας των Στιούαρτ που χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα, όπως το παλάτι του Κένσινγκτον και το παλάτι του Χάμπτον Κορτ, έχουν κατασκευαστεί με χρήματα που προέρχονταν απευθείας από το εμπόριο σκλάβων. Επίσης, αν ψάξει κανείς τα «χρυσαφικά» της βασίλισσας (και ό,τι της άφησε η μάνα της), θα βρει μεταξύ άλλων και το περίφημο διαμάντι 105,6 καρατίων Κοχ-ι-Νουρ, την επιστροφή του οποίου ζητούν ταυτόχρονα οι κυβερνήσεις της Ινδίας και του Πακιστάν. Ακόμη βέβαια και αν κατασχεθούν τα υλικά αντικείμενα, ποτέ δεν θα βρεθούν οι άνθρωποι τους οποίους το Στέμμα θεωρούσε περιουσία του – σε τέτοιο βαθμό ώστε μάρκαρε με πυρωμένο σίδερο στα σώματά τους τα αρχικά των ευγενών ιδιοκτητών τους («D.Y.» για τον Δούκα της Υόρκης κ.ο.κ.).
Σήμερα οι χώρες της Κοινοπολιτείας που έζησαν στο πετσί τους τις επιπτώσεις του δουλεμπορίου συζητούν σοβαρά να δείξουν στη βασίλισσα τον δρόμο της εξόδου. Η Καραϊβική ενδέχεται να αποτελέσει την κλωστή από όπου θε να ξεκινήσει να ξηλώνεται το πουλόβερ της Κοινοπολιτείας, καθώς έξι χώρες έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να απομακρύνουν τη βασίλισσα από επικεφαλής του κράτους – το Μπελίζ, οι Μπαχάμες, η Τζαμάικα, η Γρενάδα, η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα και ο Άγιος Χριστόφορος και Νέβις. Ακόμη όμως και στην Αυστραλία, η εκλογή του νέου πρωθυπουργού Άντονι Αλμπανέζε φέρνει νέα πνοή στο αντιμοναρχικό κίνημα (μέλος του οποίου δήλωνε και ο ίδιος).
Ενώ όμως σε αρκετές περιοχές της Κοινοπολιτείας πυκνώνουν οι φωνές που ζητούν την απομάκρυνση της βασίλισσας, στη Βρετανία η κατάσταση είναι σαφώς πιο αποκαρδιωτική. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του YouGov, μόνο το 27% του πληθυσμού στηρίζει τον τερματισμό της μοναρχίας – ποσοστό βέβαια το οποίο είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό που επικρατούσε για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, αλλά παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό για να επιφέρει οποιαδήποτε αλλαγή. Η τελευταία κοινοβουλευτική απόπειρα να τερματιστεί ο «συνταγματικός» ρόλος του Στέμματος έγινε το 1996 από τον θρυλικό βουλευτή των Εργατικών Τόνι Μπεν. Ακόμη όμως και ο Τζέρεμι Κόρμπιν, που τον είχε υποστηρίξει, όταν έγινε αρχηγός του κόμματος δήλωσε ότι υπάρχουν άλλες προτεραιότητες για τη χώρα από την κατάργηση της μοναρχίας. Σε αυτή ακριβώς την αδράνεια φαίνεται ότι οφείλει τελικά το Μπάκιγχαμ την επιβίωσή του. Ο ηγεμόνας μπορεί να είναι διακοσμητικός (αν και εξαιρετικά κοστοβόρος), η αντικατάστασή του όμως από έναν εκλεγμένο αρχηγό κράτους απαιτεί πολιτικές διεργασίες που λίγοι ήταν διατεθειμένοι να κάνουν τις τελευταίες δεκαετίες.
Πριν βιαστούμε, βέβαια, να κατηγορήσουμε άλλους λαούς γιατί βαριούνται να αλλάξουν τον αρχηγό του κράτους τους ας θυμηθούμε ότι, σε αντίθεση με την Ελλάδα, αυτοί τουλάχιστον δεν εκλέγουν τα μέλη των δυναστειών που θα τους κυβερνούν «κληρονομικώ δικαίω» – απλώς τους ανέχονται.
ΠΗΓΗ: www.kommon.gr
Βέτα και Βαγόρας
Γράφει η Νόρα Ράλλη
Αλιεύει η Βέρα Σιατερλή
Χθες ξεκίνησαν τα γιορτάσια. Χαμός στο Ηνωμένο Βασίλειο, που ως αποικιοκρατική δύναμη ονομαζόταν Μεγάλη Βρετανία, αλλά όταν έκανε αίτημα να μπει στην ΕΟΚ, μπήκε στη μέση ο Ντε Γκολ (που είχε επιζήσει από τον Μάη του ‘68) και είπε πως «εγώ μόνο μια Βρετάνη ξέρω και αυτή είναι γαλλική». Αυτή λοιπόν η χώρα, που έχει και τη λέξη «Βασίλειο» στο όνομά της, γιορτάζει τώρα τα 70 χρόνια της βασίλισσάς της. Της Ελισάβετ ή Λίλιμπεθ ή Βέτας, κατά το ελληνικότερον.
Του χρόνου βέβαια κλείνει η Βέτα 70 χρόνια στο χρυσό της θρονί, αλλά ποιος ζει ποιος πεθαίνει έως τότε και είναι και η κρίση στη μέση, υπολογίζουν και στα 90 εκατομμύρια ποτήρια μπίρας που λένε πως θα καταναλωθούν αυτές τις μέρες και φυσικά στον τουρισμό, οπότε τη γιορτάζουν φέτος. Στις 2 Ιουνίου 1953, η Βέτα ήταν 25 ετών. Νεότατη βασίλισσα. Ο Ευαγόρας, πάλι, ήταν μόλις 15. Στις αποικίες τότε, παρόμοια γιορτάσια στήνονταν ένεκα της στέψης. Η Κύπρος τέτοια αποικία ήταν. Η αγγλική σημαία στήθηκε στο σχολείο του Ευαγόρα και ο μικρός ανέβηκε επάνω και την έσκισε. Στην Πάφο, όπου ήταν το σχολείο, γιορτές δεν έγιναν. Η αστυνομία ενεπλάκη, αλλά η στέψη δεν έπρεπε να συνδεθεί με αίμα.
Το αίμα έπρεπε να περιμένει τρία χρόνια. Ηταν 14 Μαρτίου του 1957 όταν οι Αγγλοι κρέμασαν τον Ευαγόρα, που μόλις είχε κλείσει τα 19 του χρόνια. Αρκετοί (και κάποιοι Αγγλοι Εργατικοί βουλευτές) ζητούσαν επίμονα να δοθεί χάρη για τον νεαρό Βαγόρα, όπως τον φώναζαν. Η Βετούλα όμως ήταν ανένδοτη. Και έτσι ο Βαγόρας έγινε ο νεότερος αγωνιστής που εκτελέστηκε από τους Αγγλους, χωρίς ουσιαστικό κατηγορητήριο… Για να ακούω εγώ όλες αυτές τις μέρες στα κανάλια (και στην ΕΡΤ!) για το Ιωβιλαίο και τα καπέλα της Βέτας!
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα των Συντακτών