γράφει η Βέρα Σιατερλή
Όταν αναφερόμαστε σε πολέμους ή επαναστάσεις σπάνια συνδέουμε στρατιώτες ή επαναστάτες με γυναικείες εικόνες. Ωστόσο, η ιστορία μας αποκαλύπτει περιπτώσεις γυναικών που, βγαίνοντας εθελοντικά από το κλασικό στερεότυπο του φύλου, δηλαδή της πειθήνιας και παθητικής γυναίκας, προχώρησαν στον ένοπλο αγώνα για να υποστηρίξουν τα πολιτικά τους ιδεώδη.
Αυτή είναι η περίπτωση της νεαρής μεξικάνας επαναστάτριας Petra Herrera, που στις αρχές του 20ου αιώνα αγωνίστηκε στο Μεξικό, ενάντια στην δικτατορία του στρατηγού Porfirio Diaz για την απελευθέρωση του λαού της.
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Μεξικού, με αρχηγό τον στρατηγό Francisco Villa, πολλές γυναίκες συμμετείχαν στο μεξικάνικο επαναστατικό κίνημα. Οι γυναίκες, ιδίως όσες διέθεταν άλογα, συντάσσονταν ως στρατιωτίνες, γνωστές ως Soldaderas και μάχονταν μαζί με τους άνδρες. Ωστόσο συχνά αντιμετώπιζαν κακοποίηση, πράγμα που αποθάρρυνε σταδιακά την συμμετοχή τους.
Η Herrera όμως δεν αποτράπηκε, αντίθετα προκειμένου να αγωνιστεί ρισκάρισε την ακεραιότητα της, ντύθηκε άντρας και άλλαξε το όνομά της σε Pedro. Για πολύ καιρό κατάφερε να κρύψει το αληθινό φύλο της, συμμετέχοντας με γενναιότητα σε πολυάριθμες μάχες, κατακτώντας όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη των συναγωνιστών της καθώς και του ίδιου του Pancho Villa.
Συμμετείχε στη δεύτερη μάχη του Torreón στις 30 του Μάη του 1914, μαζί με περίπου 400 άλλες γυναίκες ακόμα, και κατάφερε να αναγνωριστεί ως εκείνη στην οποία οφειλόταν η επιτυχής έκβαση της μάχης. Παρόλο που πολλοί την εκτιμούσαν για την αξιοθαύμαστη αγωνιστικότητα, την ηγετική ικανότητα, την διαγωγή και την τιμιότητά της, όταν η Herrera αποκάλυψε το μυστικό για το φύλο της στους συντρόφους της δέχτηκε αποπομπή.
Μέχρι κι ο ίδιος ο Πάντσο αρνήθηκε να την ανακήρυξει στρατηγό. Δυστυχώς, ο Βίλα ήταν προφανώς απρόθυμος να δώσει τέτοια αναγνώριση σε μια γυναίκα.
Η Herrera, απογοητευμένη από την συμπεριφορά των επαναστατών, αποχώρησε από τις δυνάμεις του Βίλα και σχημάτισε τη δική της εξολοκλήρου γυναικεία ταξιαρχία: την ταξιαρχία των «soldaderas». Ο αριθμός των στρατευμένων γυναικών δεν είναι ακριβής. Θρυλείται ότι η Petra είχε συσπειρώσει από το ελάχιστο είκοσι ως το μέγιστο χίλιες γυναίκες.
Το 1917 συμμάχησε με τον Venustiano Carranza, αρχηγό του Συνταγματικού Στρατού (Esercito Costituzionalista) και μελλοντικό Πρόεδρο του Μεξικού, αιτούμενη τον τίτλο της στρατηγού. Όμως ακριβώς όπως και στο παρελθόν, έτσι και αυτή την φορά η απάντηση ήταν αρνητική αλλά της δόθηκε ο βαθμός της συνταγματάρχισσας.
Με το τέλος των επαναστατικών συγκρούσεων, η γυναικεία ταξιαρχία διαλύθηκε με διαταγή των στραταρχών, εγκαταλείποντας μόνες τους πολλές αγωνίστριες. Η Herrera αναγκάστηκε να επανέλθει ως κατάσκοπος, ξαναχρησιμοποιώντας κατά περίπτωση τις γνώριμες μεταμφιέσεις της.
Καθώς είναι άγνωστες άλλες πληροφορίες σχετικά με την ζωή της, δεν γνωρίζουμε τις ημερομηνίες γέννησης και θανάτου. Ορισμένες πηγές πάντως συμφωνούν με την πληροφορία ότι πέθανε από μόλυνση πληγών που της προκάλεσε η επίθεση ληστών, που μεθυσμένοι την προσέβαλαν και την παρενόχλησαν ξεσπώντας απέναντι της για την συμπεριφορά της.
Η περίπτωση της Herrera αποδεικνύει πόσο χρειάζεται να γίνει ακόμη συστηματική έρευνα σχετικά με την ιστορία των γυναικών, ιδίως στον ένοπλο αγώνα, όπου η αντρική βία πρωταγωνιστεί με τον πιο άδικο τρόπο.