Νίκη Γουλανδρή -Κεφαλά 1925–2019

Παρουσιάζει η Βέρα Σιατερλή

Η Νίκη Γουλανδρή-Κεφαλά (1925–2019) ήταν Ελληνίδα ευεργέτιδα και επιτυχημένη βοτανική ζωγράφος, αφιέρωσε τη ζωή της στην επιστήμη και στην προστασία του περιβάλλοντος. Αφού αποφοίτησε από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών, σπούδασε Πολιτική Επιστήμη και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολιτική Επιστήμη και τη Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Φρανκφούρτης υπό την επίβλεψη των φιλοσόφων Τέοντορ Αντόρνο και Μαξ Χορκχάιμερ. Μιλούσε άπταιστα Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά. Επίσης, ήταν επίτιμη διδάκτωρ φιλοσοφίας στην επιστήμη του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία. Ήταν κόρη της οικογένειας Κεφαλά, από το Ληξούρι της Κεφαλονιάς.

Σε ηλικία 12 ετών άρχισε μαθήματα σχεδίου με τον ζωγράφο Κωνσταντίνο Αρτέμη και κατόπιν δούλεψε μαζί του αγιογραφία σε φορητές εικόνες. Οι πρώτες της ατομικές εκθέσεις πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα στον «Παρνασσό» το 1946, 1948, 1949 και το 1950 έλαβε μέρος στην Πανελλήνια Έκθεση.

Βοήθησε στην εικονογράφηση αρκετών βοτανολογικών βιβλίων, όπως τα Wild Flowers of Greece (Άγρια άνθη της Ελλάδας) από τους Κ. Γουλιμή και W.T. Stearn, και and Peonies of Greece (Παιώνιες της Ελλάδας) από τους U.T. Stearn και P.H. Davies.  Άρχισε να ζωγραφίζει συστηματικά την ελληνική χλωρίδα από το 1954 και το 1968 κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος των «Ελληνικών φυτών» με 132 έγχρωμες απεικονίσεις σε έκδοση του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, ο οποίος κυκλοφόρησε διεθνώς.

Νίκη Γουλανδρή ΙΡΙΔΑ-ΜΩΒ Λιθογραφία με Αγριολούλουδο 35 Χ 50

Το 1980, οι 12 ζωγραφικές απεικονίσεις των Παιωνιών λιθογραφήθηκαν από τον Τάκη Κατσουλίδη και μαζί με μία ιστορική παρουσίαση της Βοτανικής Ζωγραφικής από την ελληνική αρχαιότητα μέχρι τότε, αποτέλεσαν έκθεση του Μουσείου Γουλανδρή και επί τρία χρόνια περιόδευσε σε 18 Μουσεία στις ΗΠΑ, Καναδά και Αγγλία.

Έχει ζωγραφίσει περίπου 800 ελληνικά φυτά και η ζωγραφική της είναι αφιερωμένη στη διάσωση της ελληνικής χλωρίδας. Συνθέσεις της με ελληνικά αργιολούλουδα έχουν χρησιμοποιηθεί σε πορσελάνες καθώς και σε μεταξωτά μαντήλια (HERMES).

Το 1964 ίδρυσε με το σύζυγό της Άγγελο Γουλανδρή το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Είχε πλούσια κοινωνική δραστηριότητα. Είχε διατελέσει, μεταξύ άλλων, υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών (1974-1975), αντιπρόεδρος της ΕΡΤ κατά την περίοδο 1975-1981 και Γενική Γραμματέας Υγείας (1974) ενώ υπήρξε μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για τον Πολιτισμό και την Εξέλιξη της UNESCO. Είχε κερδίσει βραβείο Global 500 του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών το 1990, ενώ το 1991 ονοματίστηκε Γυναίκα της Ευρώπης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κίνημα.  Ακόμη υπήρξε μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Ελλάδος από το 1991.

Δεν αγνοούμε βέβαια την προέλευση των κεφαλαίων που πρόσφεραν την δυνατότητα για ευεργεσίες, παρόλα αυτά αναγνωρίζουμε την προσφορά και τις ικανότητες έναντι άλλων οι οποίοι ουδέποτε πρόσφεραν οτιδήποτε.

Η Νίκη Γουλανδρή πέθανε τα ξημερώματα στις 9 Φεβρουαρίου 2019 στην Αθήνα.