Γράφει η Βέρα Σιατερλή
Ιταλίδα οδηγός αγώνων αυτοκινήτου, η πρώτη γυναίκα που συμμετείχε σε αγώνες Grand Prix της Formula 1.
Η Μαρία Τερέζα ντε Φιλίπις (Maria Teresa de Filippis) γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1926 στη Νάπολη. Η όμορφη, ναπολιτάνα, με τη ζωηρή ιδιοσυγκρασία, με ευκολία, κατάφερε κάτι που καμία γυναίκα δεν είχε κάνει μέχρι τότε και που ελάχιστες πέτυχαν να κάνουν μέχρι τώρα: να ανταγωνιστεί στη μέγιστη αυτοκινητιστική διοργάνωση.
Δεινή ιππεύτρια στα εφηβικά της χρόνια, μπήκε τυχαία στο χώρο του μηχανοκινήτου αθλητισμού, όταν κέρδισε σε ένα τοπικό αγώνα ανηφορικής διαδρομής 10 χιλιομέτρων Salerno-Cava dei Tirreni, όπου την ενέγραψαν κρυφά στους διαγωνιζόμενους, δύο από τους αδελφούς της, που αμφισβητούσαν τις οδηγικές της ικανότητες. Κέρδισε μ’ ένα Φίατ – 500, το 1948, και τα επόμενα χρόνια έλαβε μέρος σε αγώνες του ιταλικού πρωταθλήματος σπορ αυτοκινήτων όπου κέρδιζε αβίαστα αντιπάλους της κατηγορίας της. Αυτή την περίοδο την ερωτεύεται ένας από τους πιο συναρπαστικούς και ταλαντούχους οδηγούς της εποχής, ο Luigi Musso, με τον οποίο δημιούργησε σχέση και παρέμεινε σταθερά συνδεδεμένη μέχρι τον πρόωρο θάνατό του.
Το 1954 κατέκτησε τη δεύτερη θέση και η Μαζεράτι την ενέταξε στο δυναμικό της ως δοκιμάστρια οδηγό. Αλλά δεν ήταν εύκολο, ποτέ δεν είναι για κανέναν, πόσο μάλλον για μια γυναίκα σε ένα περιβάλλον απόλυτα αντρικό. «Στην αρχή – όπως είπε εκείνη – η ζωή μου είχε ανατραπεί, δεν είναι πάντα μια διασκεδαστική πρόκληση να νικήσω άνδρες, μόνο για να σβήσει αυτό το χαμόγελο της υπεροψίας». Στον γύρο της Σικελίας το 1950 έτρεξε για έντεκα ώρες με βροχή για να κατακτήσει την 4η θέση, και στη συνέχεια να αποκλειστεί με τη δικαιολογία ότι το όχημά της στην εκκίνηση τέθηκε σε κίνηση με επιτάχυνση.το παιχνίδι δεν ήταν καθαρό.
Ανάμεσα στους συνάδελφους και ανταγωνιστές ήταν γνωστά τα τηλεφωνήματα πριν τους αγώνες στους διοργανωτές που έθεταν το δίλημμα, εάν η Maria Teresa ήταν ανάμεσα στους αγωνιζόμενους, πολλοί από αυτούς δεν ήσαν διατεθειμένοι να συμμετέχουν ρισκάροντας να νικηθούν από μία γυναίκα!
Στις 18 Μαΐου 1958 έγραψε ιστορία, καθώς έγινε η πρώτη γυναίκα που συμμετείχε σε αγώνα της Φόρμουλα 1. Δεδομένου ότι χορηγοί δεν υπήρχαν, η ντε Φιλίπις αγόρασε προσωπικά ένα αυτοκίνητο, μία Maserati 250 F, που ανήκε στον Scarlatti. Εκείνη την εποχή, ο οίκος Maserati, σε λογιστικά ελεγχόμενη διοίκηση, αναγκάστηκε να πουλήσει τα αυτοκίνητα της ομάδας, η οποία το 1957 ήταν Παγκόσμια Πρωταθλήτρια: το εμπορικό σήμα είχε αποσυρθεί επισήμως από αγώνες και στήριζε μόνο ιδιώτες. Αλλά υπήρχαν ιδιώτες και ιδιώτες: η Μαρία Τερέζα ορθώς θεωρήθηκε ως εξαιρετικό όχημα προπαγάνδας για τη Maserati.
Πήρε μέρος στον προκριματικό γύρο στο Grand Prix του Μονακό με τη Maserati 250F, αλλά απέτυχε να περάσει στον τελικό, όπως και ο βρετανός Μπέρνι Έκλεστον, ο μετέπειτα ισχυρός ανήρ της Φόρμουλα 1. Την αποκαλούσαν «Pilotino» που σημαίνει μικρός πιλότος φόρμουλας (της άλλαξαν το φύλο στο ψευδώνυμο)! Τα ψευδώνυμα είναι μια ξεπερασμένη παράδοση των πιλότων της φόρμουλα ένα και πολλοί από αυτούς έγιναν γνωστοί με το ψευδώνυμό τους.
Το ντεμπούτο της πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο στο Grand Prix της Siracusa, έναν αγώνα που δεν μετρούσε για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα: τερμάτισε πέμπτη. Στα υπόλοιπα πέντε Grand Prix της σεζόν δεν προκρίθηκε για το Monte Carlo, ήρθε δέκατη στο Βέλγιο στη γρήγορο διαδρομή Francochamps, αποσύρθηκε λόγο ατυχήματος στην Πορτογαλία και στη Monza σε έξι γύρους πριν τον τερματισμό της, έσπασε η μηχανή ενώ βρισκόταν στην 5η θέση και ήταν η μοναδική συμμετοχή από ιταλούς πιλότους που είχε απομείνει στην πίστα. Η εγγραφή της στο γαλλικό Grand Prix, ωστόσο, δεν έγινε αποδεκτή. Ο λόγος ήταν απλός: ήταν γυναίκα.
Κατά τα γραφόμενα της εποχής «η Γαλλία, ήταν η χώρα όπου οι ωραίες γυναίκες γεννήθηκαν, δεν πέθαιναν»… άλλοι έγραφαν «ότι το μόνο κράνος που φορά στο κεφάλι μια γυναίκα ήταν εκείνο του κομμωτή» … και η εγγραφή της απορρίφθηκε.
Η ντε Φιλίπις κατάφερε να προκριθεί ανάμεσα σε βετεράνους του είδους για την συμμετοχή σε άλλα τέσσερα γκραν πρι, χωρίς να ανέβει στο βάθρο. Έκανε την τελευταία της εμφάνιση στη Φόρμουλα 1 στο Γκραν Πρι του Μονακό, στις 10 Μαΐου 1959, οδηγώντας μια Behra – Porsche RSK και απέτυχε πάλι να περάσει στον τελικό.
Την 1η Αυγούστου της ίδιας χρονιάς, στην πίστα Avus κοντά στο Βερολίνο, ο φίλος της Berha έχασε τη ζωή του. Ο Jean Behra το 1959 σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του Grand Prix της Γερμανίας. Ένας θάνατος που προστέθηκε σε αυτό πολλών άλλων φίλων: του Eugenio Castellotti, του Alfonso De Portago, του αγαπημένου Luigi Musso, του Peter Collins. Η ντε Φιλίπις αποφάσισε τότε ότι δεν θα ανέβει ποτέ ξανά σε αγωνιστικό αυτοκίνητο.
Το 1960 η Μαρία Τερέζα παντρεύτηκε και αφοσιώθηκε στην οικογένειά της, συμμετέχοντας περιστασιακά σε αγώνες αυτοκινήτου. Αργότερα επανασυνδέθηκε με τον χώρο, διετέλώντας αντιπρόεδρος των παλαιμάχων οδηγών της Φόρμουλα 1 και πρόεδρος του Maserati Club που ιδρίθηκε το 1962.
Η Μαρία Τερέζα ντε Φιλίπις πέθανε στις 8 Ιανουαρίου 2016, σε ηλικία 89 ετών.
Ανεξάρτητα από τον αγώνα των γυναικών να κατακτήσουν την ισοτιμία τους, το σεξισμό που εισέπραξαν και την απόρριψη, υπάρχουν κορυφές που θεωρούμε ότι δεν είναι στόχος, όπως αυτή των αγώνων Grand Prix οι οποίοι συντελούν στο βαρύτατο τραυματισμό ή τον θάνατο ανθρώπων προκειμένου να επιδειχθούν οι ικανότητες των αυτοκινήτων που κατά τα άλλα δεν είναι παρά ένα αντρικό φετίχ παντελώς άχρηστο για την καθημερινότητά μας.
Πηγές: sansimera.gr, it.wikipedia.org, Medium Italia