Γράφει η Μαρία Ταμιωλάκη, συντονίστρια της ημερίδας
Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 24/2/24 ημερίδα με θέμα «ΠΑΡΕΝΘΕΤΗ ΜΗΤΡΟ-ΤΗΤΑ: ΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ (ΒΙΟ)ΗΘΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ από την επιτροπή πρωτοβουλίας κατά της παρένθετης μητρότητας στην οποία συμμετέχουν πολλές γυναικείες συλλογικότητες από όλη την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και το ΜΩΒ. Η ημερίδα, ενώ είχε κυρίως επιστημονικό χαρακτήρα για την σωστή και παραγωγική ενημέρωση μας από ειδικούς στο αντικείμενο, αλλά και στα ζητήματα βιοηθι-κής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποτέλεσε παράλληλα και το πρώτο δημόσιο άνοιγμα και την προβολή των θέσεων που το γυναικείο κίνημα -τουλάχιστον σημαντικό μέρος αυτού- αντιπαλεύει από την ψήφιση του πρώτου σχετικού νομοθετήματος το 2002.
Συγκέντρωσε το ενδιαφέρον πολλών γυναικών από όλη την χώρα αφού διενεργήθηκε τόσο με φυσική παρουσία στον φιλόξενο χώρο της ΟΤΟΕ, όσο και διαδυκτιακά μέσω Zoom, ενώ αξίζει σχολιασμού η παρακολούθηση του από πλήθος νέων γυναικών αλλά και φοιτητριών, κυρίως μεταπτυχιακών.
Η ημερίδα , μετά τους πρώτους χαιρετισμούς, ξεκίνησε με την βαρυσήμαντη ομιλία της Άνα-Λουάνα Στοϊσεά-Ντεράμ, συμπρόεδρο της Διεθνούς Συμμαχίας για την κατάργηση της Παρένθετης Μητρότητας (ICASM,International Coalition for the Abolition of Surrogate Motherhood) η οποία ανέλυσε τόσο το θεωρητικό μέρος όσο και την δράση της οργάνωσης – όπως παρεμβάσεις σε κράτη πχ Ουκρανία, όπου υπάρχει πλήρης απελευθέρωση- βλ. ασυδοσία- της όλης διαδικασίας, όσο και τους μελλοντικούς αγώνες μέχρι την πλήρη καταδίκη από τον ΟΗΕ και τα επιμέρους κράτη της παρενθεσίας, ως μιά νέα μορφής υποδούλωσης του γυναικείου σώματος με σοβαρές επιπτώσεις στο επίπεδο της αξιοπρεπούς ζωής αλλά και της υγείας τους. Βασικοί άξονες της ομιλίας της ήταν:
Α) Παρουσίαση της οργάνωσης και μελλοντικές δράσεις
Β) Η παρένθετη μητρότητα ως κοινωνική πρακτική
Γ) Η παρένθετη μητρότητα ως παγκοσμιοποιημένη αγορά
Ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι η χώρα μας διαθέτει ένα από τα πιό επιτρεπτικά νομοθετικά πλαίσια παγκοσμίως και γι αυτό αποτελεί πόλο έλξης από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γής για γυναίκες παντρεμένες ή μόνες γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν με την συγκεκριμένη μέθοδο, είτε λόγω υπογονιμότητας είτε δυστυχώς και από επιλογή. Η αρχική νομοθετική πρόβλεψη (2002) που είχε αμιγώς αλτρουϊστικό χαρακτήρα αλλοιώθηκε με τις επόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις από κάθε κυβέρνηση αυτού του τόπου, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σταδιακά σε μιά κατ’ εξοχήν εμπορική διαδικασία, με «άγνωστο» για την κοινωνία οικονομικό τζίρο από ιδιωτικά κέντρα εξωσωματικής ανά την Ελλάδα, με αδιαφανείς διαδικασίες, βλέπε πχ το σκάνδαλο με την ιδιωτική κλινική των Χανίων, ενώ καμμία επιστημονική μελέτη για το μέλλον των παρένθετων γυναικών αλλά ούτε και των παιδιών που γεννούνται με αυτή τη διαδικασία έχει μέχρι τώρα εκπονηθεί, κι ούτε κανείς τους υποχρεώνει γι αυτό. Η πρόσφατη ψήφιση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και οι προβλεπόμενες ρυθμίσεις του αποτελούν τον προθάλαμο για την νομιμοποίηση της παρένθετης για όλους, είτε με επίκληση της αρχής της ισότητας και με προσφυγές των ενδιαφερομένων στα εθνικά ή και τα ευρωπαικά δικαστήρια, η με περαιτέρω νομοθετική ρύθμιση όπως διαφαίνεται πιθανό.
Για άλλη μια φορά οι γυναίκες παρακολουθούν τα σώματα τους και τα δικαιώματα τους να γίνονται προιόν εκμετάλλευσης και μέσον για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα ολόκληρης της κοινωνίας με μη φυσικό τρόπο.
Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας, Ηθικής και Βιοηθικής του ΑΠΘ κα Ελένη Καλοκαιρινού ανέπτυξε το θέμα « Από τις αναπαραγωγικές τεχνολογίες στην εργαλειοποίηση/εξαφάνιση της γυναίκας: η περίπτωση της παρένθετης μητέρας». Στην ομιλία της τόνισε την κατά-χρηση του όρου «δανεισμός» της μήτρας, όταν με την οντολογική έννοια το ανθρώπινο σώμα αποτελεί «όλον» και δεν μπορεί να «κομματιάζεται» και να δανείζεται σε «μέρη» κι ότι με αυτό τον τρόπο μετατρέπεται αυτοδίκαια σε res (πράγμα).
Ο νομικός και μεταπτυχιακός της βιοηθικής κος Παντελής Ραβδάς ανέπτυξε το θέμα «Η νομοθεσία για την παρένθετη μητρότητα στην Ελλάδα: εφαρμογή και προοπτικές». Μπόρεσε να ανασκοπήσει το δαιδαλώδες νομοθετικό πλέγμα για την παρένθετη προκειμένου να είναι γνωστό σε όλες και όλους, ανέφερε παραδείγματα μη εφαρμογής του καθώς και την απουσία ασφαλιστικών δικλείδων που θα απαγορεύουν εντελώς τον εμπορικό χαρακτήρα της παρενθεσίας, ενώ τόνισε την έλλειψη διαφάνειας στα στοιχεία, και πρότεινε την δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής για την παρένθετη.
Η Στέλλα Στάμου τοποθετήθηκε εκ μέρους της Πρωτοβουλίας των Γυναικείων Οργανώσεων κατά της Παρένθετης με θέμα «Παρένθετη μητρότητα: η Άλωση του γυναικείου σώματος» Αναφέρθηκε στο ψεφτοδίλημμα της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος που επικαλούνται οι θιασώτες της παρενθεσίας, δυστυχώς και μέρος των φεμινιστριών, ανατρέχοντας στους αγώνες του γυναικείου κινήματος για το δικαίωμα στην άμβλωση όπου η γυναίκα ώς όλον τοποθετείται για το σώμα της και την μητρότητα που μόνο εκείνη διαθέτει και κατήγγειλε πως σήμερα, μέσω της “ενοικιαζόμενης μήτρας”, όπως επιθυμούν να ονομάζουν την παρένθετη μητρότητα οι πιο ακραίοι υποστηρικτές της, προχωρούν στην επίθεση κατά των γυναικών, με την ακύρωση της μητρότητας και την εγκαθίδρυση μιάς νέας μορφής σκλαβιάς για τις γυναίκες και μόνο.
Η Κατερίνα Καπερναράκου, επίσης εκ μέρους της Πρωτοβουλίας, στην τοποθέτηση της «Φτώχεια και παρένθετη μητρότητα: διεθνή παραδείγματα» ανέλυσε τον ταξικό χαρακτήρα που έχει η καταφυγή στην μέθοδο της παρένθετης μητέρας, όταν φτωχές γυναίκες δανείζουν το σώμα τους σε ευκατάστατες γυναίκες και όχι το αντίστροφο, και ανέλυσε την περίπτωση της Ινδίας, μιά από τις πιό «φιλικές» για την παρενθεσία χώρες, που όμως έστω και καθυστερημένα αντιλήφθηκε την βλάβη που προκαλείται με μαζικό τρόπο στις γυναίκες και επέβαλλε αυστηρότατους περιορισμούς.
Τέλος η ομότιμη καθηγήτρια της Νομικής ΑΠΘ Αθηνά Κοτζάμπαση, ανέπτυξε το θέμα « Η παρένθετη κύηση ως υποβοήθηση αναπαραγωγής, Θεωρία και πράξη» Ανέπτυξε την όλη πορεία της διαδικασίας από την πρώτη στιγμή μέχρι και την υλοποίηση της και εντόπισε τα προβληματικά, νομικά και ηθικά ζητήματα σε κάθε στάδιο. Κινήθηκε κριτικά με τα μέχρι τώρα συμβαίνοντα στην Ελλάδα και ζήτησε περισσότερη λογοδοσία από τα ιατρικά κέντρα .
Σημαντικές παρεμβάσεις έγιναν από τις φεμινίστριες Αλέκα Μακρή, γυναικολόγο για την ιατρική διαδικασία, τους κινδύνους και τις επιπλοκές, αναφέρονται διεθνώς αυξημένοι κίνδυνοι υπέρτασης, αιμορραγίας και πρόωρου τοκετού, από την νομικό μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΔΠΜΣ Βιοηθικής Πέννυ Παραλίκα για τις τεχνολογικές εξελίξεις που δρομολογούνται και που εγείρουν νέα ηθικά διλλήματα για τις γυναίκες, πχ τεχνητή μήτρα (μητρότητα χωρίς μάνα δηλαδή) όπως και από την νομικό Αναστασία Γανοχωρίτη, απόφοιτη ΠΜΣ Φιλοσοφίας του Δικαίου, η οποία ανέπτυξε το θέμα από την σκοπιά της μαρξιστικής θεώριας.
Στην ημερίδα μας παρευρέθηκαν εκπρόσωποι του τμήματος ισότητας, φύλου και ΛΟΑΤΚΙ+ του ΜΕΡΑ25 που έκανε και χαιρετισμό όπως και εκπρόσωποι της ομάδας αλληλεγύης γυναικών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Επίσης προβλήθηκαν δύο βίντεο :
Α) «Η μαρτυρία της Ολίβια Μώρελ» που γεννήθηκε από παράνθετη μητέρα στο Κοινοβούλιο της Τσεχίας (υποτιτλισμός θα προστεθούν τα ονόματα…
Β) Καλλιτεχνικό βίντεο για την παρένθετη από την εικαστικό και μέλος της Επιτροπής κατά της Παρένθετης Λίνας Πόνου
Και στα δύο αυτά βίντεο η προσφορά των γυναικών ήταν εθελοντική και αφιλοκερδής και τις ευχαριστούμε θερμά.
Η ημερίδα έκλεισε με την δέσμευση να υπάρξει αγωνιστική συνέχεια στο θέμα αλλά και εμβάθυνση και παρακολούθηση των εξελίξεων στην Ελλάδα και διεθνώς, μέχρι την οριστική κατάργηση της.
Όπως αποφασίστηκε, σύντομα θα παρουσιαστούν στο Μωβ όλες οι ομιλίες, τις οποίες θα αναζητήσουμε σε γραπτό από τις ομιλήτριες/ομιλητή, σε ειδικό φάκελο, εφόσον φυσικά μας δώσουν την έγκριση δημοσίευσης.
Επίσης θα δημοσιοποιηθεί μετά την απαραίτητη τεχνική επεξεργασία το βίντεο της ημερίδας, πάλι με τη συναίνεση των ομιλητριών/ομιλητή, σε ειδικό κανάλι στο ytube το οποίο θα φιλοξενεί σχετικά βίντεο.