Συντάσσει η Εύη Κυπαρίσση
Μολονότι το Πακιστάν είναι ένα ισχυρό κράτος και κατέχει μία σημαντική θέση στην παγκόσμια οικονομική, πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα, η κοινωνική ζωή χαρακτηρίζεται από μεγάλες ανισότητες και χάσματα. Το πατριαρχικό σύστημα έχει μακρά παράδοση και έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια του στην κοινωνική κατάσταση της ασιατικής αυτής χώρας. Με παρόμοιο τρόπο, οι γυναίκες στο Πακιστάν αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τους άνδρες και τις περισσότερες φορές, η μεταχείρισή τους είναι άδικη και κατά πολύ χειρότερη από εκείνη των ανδρών. Τα τελευταία χρόνια, γίνονται προσπάθειες για βελτίωση των συνθηκών ζωής των γυναικών στο Πακιστάν, αλλά πρέπει να είμαστε επιφυλακτικές όσον αφορά τα βήματα προόδου που έχουν σημειωθεί.
Η θέση της γυναίκας στην πακιστανική ιστορία και κοινωνία έχει αλλάξει αρκετές φορές. Το σύνταγμα της Δημοκρατίας του Πακιστάν αναγνωρίζει ίσα δικαιώματα στις γυναίκες, τους παρέχει το δικαίωμα να εργάζονται, να ψηφίζουν και να μορφώνονται επί ίσοις όροις με τους άνδρες. Τον 20ο αιώνα, οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα να ανέρχονται και σε ανώτερες κοινωνικές θέσεις, όπως αυτή του προέδρου της Πακιστάν, του πρωθυπουργού ή του προέδρου του κοινοβουλίου. Παρά τα δικαιώματα αυτά όμως, οι γυναίκες καθημερινά πέφτουν θύματα διακρίσεων και διαφορετικής – συχνά χειρότερης – μεταχείρισης από τους άνδρες. Φυσικά, η θρησκεία έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του γυναικείου κοινωνικού προφίλ. Η κυρίαρχη θρησκεία στο Πακιστάν είναι το Ισλάμ και ο ιερός του νόμος, η Σαρία, έχει αρκετά συντηρητικές θέσεις όσον αφορά τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.
Ένας παράγοντας που λειτουργεί ανασταλτικά για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των γυναικών πέρα από τη θρησκεία και τα περιοριστικά μέτρα που τους επιβάλλει, είναι και το γεγονός ότι υπάρχουν γενικότερα, περισσότεροι άνδρες απ’ ότι γυναίκες σε μία χώρα 130 εκατομμυρίων κατοίκων. Οι διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων είναι βαθιά ενσωματωμένες στο “DNA” των Πακιστανών, οι οποίοι έχουν διαμορφώσει μία αρκετά πατριαρχική κοινωνία, στην οποία οι γυναίκες είναι εντελώς διαφορετικά διαμορφωμένες από τους άντρες. Το σπίτι είναι ο φυσικός χώρος των γυναικών, σύμφωνα με τις αντιλήψεις της χώρας, με τους άντρες να είναι οι προστάτες και φύλακες τους.
Σύμφωνα με έρευνες από διεθνείς οργανισμούς, το Πακιστάν κατατάσσεται ως η τρίτη πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο για να ζήσει μία γυναίκα, μετά το Αφγανιστάν και το Κονγκό. Ανεξάρτητα από τη θέση στην οποία θα ανήκει μία γυναίκα, οι γυναίκες υπόκεινται ίδιες περίπου μορφές βίας: τύφλωση με οξύ αν αρνηθούν κάποιον γάμο, βιασμό κλπ. Σε κάποιες περιοχές της χώρας μάλιστα πολλές γυναίκες διώκονται ακόμα και για μαγεία (!), ενώ οι γάμοι μικρών κοριτσιών είναι κάτι σύνηθες. Γι’ αυτό, οι γονείς που αποκτούν κορίτσια το μόνο που τους μαθαίνουν είναι πως να είναι καλές σύζυγοι. Φυσικά, αν τους επιτρέψουν να έρθουν στη ζωή, μιας και οι εκτρώσεις θηλυκών εμβρύων ή οι θάνατοι βρεφών θηλυκού γένους είναι συχνό φαινόμενο στη χώρα. Υπάρχει μία συχνή προτίμηση στους γιους, λόγω του ότι μπορούν να φανούν χρήσιμοι στις σκληρές αγροτικές δουλειές.
Οι γυναίκες φυσικά πέφτουν θύματα διακρίσεων ακόμα και σε θέματα διατροφής, με τα αγόρια να απολαμβάνουν το καλύτερο φαγητό. Αυτό δημιουργεί προβλήματα υγείας στις γυναίκες, σε συνδυασμό με το πολύ άσχημο υγειονομικό σύστημα που ούτως ή άλλως υπάρχει στην ασιατική χώρα. Οι γυναίκες στα νοσοκομεία χρήζουν διαφορετικής μεταχείρισης από τους άντρες. Υπολογίζεται ότι ένας πολύ σημαντικός αριθμός γυναικών στο Πακιστάν παντρεύονται πριν κλείσουν τα 18, συνήθως με πολύ μεγαλύτερους άνδρες που επιλέγουν οι γονείς τους. Η Σαρία έχει επεκταθεί και στο δικαστικό σύστημα, με τις γυναίκες να μην έχουν πρόσβαση σε αξιοκρατική δικαιοσύνη. Υπάρχουν νόμοι στη χώρα που έχουν ως βάση τους διακρίσεις με γνώμονα το φύλο.
Παρόλα αυτά τα θλιβερά στοιχεία για την πραγματικότητα, τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως υπάρχει ελπίδα για αλλαγή. Οι περισσότερες Πακιστανές πηγαίνουν στο σχολείο κανονικά, μορφώνονται, έχουν δικαίωμα να σπουδάσουν, να ψηφίζουν φυσικά και να εργαστούν. Υπάρχει και η δυνατότητα κοινωνικής ανέλιξης – αν και δύσκολο – που μπορεί να φτάσει ως τα ανώτερα αξιώματα, όπως προείπαμε. Η πραγματική αλλαγή, φυσικά, δεν έχει έρθει ακόμα στη χώρα και υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης. Αυτό βέβαια είναι και το μεγάλο στοίχημα, για το οποίο θα χρειαστούν πολλές ακόμη προσπάθειες για να επιτευχθεί. Ένα πρώτο βήμα γίνεται από διεθνείς ΜΚΟ, αν και οι εκάστοτε κυβερνήσεις των τελευταίων ετών δε φαίνεται να έχουν ως πρώτο μέλημα τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των γυναικών.
Πληροφορίες από: maxmag.gr