Συντάσσει η Βέρα Σιατερλή
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1961, η πριγκίπισσα Σοφία αρραβωνιάστηκε στη Λωζάνη τον Χουάν Κάρλος, πρίγκιπα των Αστουριών και επίδοξο διάδοχο του ισπανικού θρόνου. Η Σοφία η πρωτότοκη κόρη των βασιλέων της Ελλάδας, αδελφή του τέως, σύζυγος βασιλιά και μητέρα μελλοντικού βασιλιά. Η Σοφία ντε Γκρέτσια, κόρη του Παύλου και της Φρειδερίκης, που βασίλευσαν στην Ελλάδα έως το 1964, είναι ιδιαίτερα αγαπητή μεταξύ των Ισπανών. Γνώρισε τον Χουάν Κάρλος στη διάρκεια μιας κρουαζιέρας στα ελληνικά νησιά το 1954 και ξανασυναντήθηκαν το 1962 στον γάμο του πρίγκιπα Εδουάρδου, δούκα του Κεντ. Έναν χρόνο αργότερα, στις 14 Μαΐου του 1962, παντρεύτηκαν στην Αθήνα – ένας υπερπολυτελής γάμος, εντελώς αναντίστοιχος με την κατάσταση της χώρας εκείνη την εποχή. Το σύνθημα «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία» ακουγόταν στις φοιτητικές κινητοποιήσεις, την εποχή που η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή προίκιζε τη Σοφία 30.000 χρυσές λίρες (9 εκατομμύρια δραχμές την εποχή εκείνη), ενώ ταυτόχρονα αρνιόταν πεισματικά κάθε αύξηση των δαπανών για την παιδεία.
Αγνοώντας τη λαϊκή οργή, την ώρα που η γενιά του 1-1-4 διαδήλωνε στους δρόμους, κατέφθαναν στην Αθήνα φιλοξενούμενοι της βασιλικής οικογένειας, 32 εν ενεργεία βασιλιάδες και πρίγκιπες και 109 εστεμμένοι ή έκπτωτοι πρίγκιπες.
Η πολυδάπανη τελετή με όλους τους προσκεκλημένους ήταν ένα τεράστιο βάρος για το δημόσιο. Μεγαλύτερο θέμα όμως είχε προκληθεί από τον καθορισμό της προίκας της νύφης. Μετά από απαίτηση της Φρειδερίκης η προικοδότηση της έγινε από το δημόσιο.
Η προίκα της Σοφίας, που άγγιξε το υπέρογκο ποσό των 9 εκατομμυρίων δραχμών (επίσημη ανακοίνωση), ήταν η αφορμή για να ψυχρανθούν ακόμα περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο, ενώ οι φοιτητές διαδήλωναν “Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία”.
Από καιρό η βασίλισσα Φρειδερίκη πίεζε τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή να καθορίσει μεγάλο ποσό από τον δημόσιο προϋπολογισμό για προίκα της κόρης της. Η απάντηση του πρωθυπουργού είναι ότι η βασίλισσα θα πρέπει να περιμένει να συνεννοηθεί προηγουμένως η κυβέρνηση με τα κόμματα, ώστε να μην αρχίσει η αντιπολίτευση τις επιθέσεις κατά της κυβέρνησης αλλά και κατά του στέμματος. Η Φρειδερίκη, όμως, δεν σταματά τις φορτικές πιέσεις.
Στις 19 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών Σπυρίδων Θεοτόκης καταθέτει στη Βουλή νομοσχέδιο με το οποίο δίνεται προίκα στη Σοφία ύψους 9 εκατομμυρίων δρχ. που απαλλάσσεται από κάθε φορολογία και μπορεί να μετατραπεί σε συνάλλαγμα.
Στην εισηγητική του έκθεση ο Θεοτόκης επικαλείται «μακροχρόνιον και αδιάλειπτον έθιμον» και αναφέρει επίσης ότι: “Η συμβολή του ελληνικού λαού εις την αποκατάστασιν της βασιλόπαιδος Σοφίας, πρωτίστως προβάλλεται ως ηθική και έμπρακτος συμμετοχή αυτού εις το ευτυχές γεγονός…”.
Οι πληροφορίες όμως των ανθρώπων της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα λένε ότι κανείς δεν πληροφορήθηκε, δημόσια τουλάχιστον, το πραγματικό ύψος της προίκας και υποστηρίζουν ότι από τα ταμεία του κράτους βγήκαν 100.000-200.000 χρυσές λίρες.
Στο εμπιστευτικό έγγραφο CE/941/4 της βρετανικής πρεσβείας προς το Φόρεϊν Οφις τονίζεται: “Καθώς ο βασιλικός γάμος είναι άμεσος, το ποσόν της προίκας που θα δοθή από το δημόσιο ταμείο έχει γίνει ο στόχος του αντιμοναρχικού αισθήματος στην Ελλάδα, που βρίσκεται πάντα στην επιφάνεια”…
Την 21η Φεβρουαρίου γίνεται έντονη συζήτηση στη Βουλή για το θέμα της προίκας. Εκπρόσωπος της Ένωσης Κέντρου δήλωσε ότι το κόμμα του δέχεται να δοθεί μόνο κάποιο συμβολικό δώρο, ενώ η Ε.Δ.Α. εξέφρασε την πλήρη αντίθεσή της στον θεσμό. Το Κόμμα Προοδευτικών δήλωσε πως είναι εναντίον του θεσμού, αλλά δεν θα έπρεπε η κατάργηση της προίκας να αρχίσει από την πριγκίπισσα Σοφία.
Οι Άγγλοι διπλωμάτες όμως εκτιμούσαν ότι ήταν ατυχής ο χρόνος του βασιλικού γάμου της Σοφίας. Το σημειώνει ο πρεσβευτής σερ Ραλφ Μάρεϊ στο εμπιστευτικό του έγγραφο CE/941/8: “Πολιτικά, ο χρόνος του γάμου ήταν άστοχος και άτυχος. Έγινε αμέσως μετά τους εορτασμούς για τα 60χρονα του βασιλέως Παύλου. Η επέτειος αυτή συγκέντρωσε στην Αθήνα μέλη από βασιλικούς οίκους. Έγιναν πολλές βασιλικές εκδηλώσεις, σε βαθμό που έκαναν τους Έλληνες να γκρινιάζουν για τα έξοδα…”.
Η γαλλική εφημερίδα Le Monde έγραψε ότι, ενώ ακόμα και οι κομμουνιστές τηρούσαν έως τότε στάση διακριτική απέναντι στο θρόνο, τώρα “οι Έλληνες βασιλείς έχουν καταστεί αντικείμενο μιας δυσφημιστικής εκστρατείας, η οποία ανησυχεί και τα βασιλικά ανάκτορα και την κυβέρνηση…”.
Οι γάμοι ετελέσθησαν και η Σοφία έγινε βασίλισσα της Ισπανίας στο πλευρό του Χουάν Κάρλος, αρκετά χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 1975, δύο ημέρες μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο. Οι βασιλείς παντρεύονται για πάντα και εκείνη φάνηκε να δέχεται στωικά τα προβλήματα στις σχέσεις τους αλλά και τις εξωσυζυγικές περιπέτειες του Χουάν Κάρλος, με αποκορύφωμα, τον Απρίλιο του 2012, την ώρα που η χώρα του βυθιζόταν στην κρίση, το ταξίδι με την ερωμένη του για σαφάρι ελεφάντων στην Μποτσουάνα, ξοδεύοντας περισσότερα από 30.000 ευρώ. Πόζαρε μάλιστα περιχαρής μπροστά σε έναν ελέφαντα με το κυνηγετικό όπλο στο χέρι, ξεχνώντας ότι είναι πρόεδρος του ισπανικού παραρτήματος της WWF. Λίγο μετά, απομακρύνθηκε από τη θέση αυτή…
Η Σοφία δεν ήθελε το διαζύγιο σε καμία περίπτωση. «Η βασίλισσα είναι πολύ καλή επαγγελματίας» λέει για εκείνη ο Χουάν Κάρλος. Σε αρκετές δηλώσεις της, πάντως, υποστήριζε ότι ένας μονάρχης δεν πρέπει ποτέ να παραιτείται. «Η Ισπανία πρέπει να ακούσει το “ο βασιλιάς πέθανε, ζήτω ο βασιλιάς”» δήλωνε πρόσφατα.
Το μεγαλύτερο καθήκον της όμως ήταν να στηρίξει την διάδοχή του (Φελίπε) Φίλιππο ΣΤ΄ της Ισπανίας στις 19 Ιουνίου 2014 να στεφθεί μονάρχης. Έκτοτε κατέχει το αξίωμα της Βασιλομήτορος της Ισπανίας. Ο Φελίπε είναι η μεγάλη της αδυναμία και διατηρούν μια στενή σχέση. Τα τελευταία χρόνια, με τα προβλήματα του Χουάν Κάρλος, οι δυο τους ουσιαστικά κυβερνούσαν τον βασιλικό οίκο.
Ενώ ο σύζυγός της Χουάν Κάρλος αναγκάστηκε να φύγει εξόριστος από την Ισπανία με την ερωμένη του στην Αφρική στη σκιά ερωτικών και οικονομικών σκανδάλων, η σύζυγός του βασίλισσα Σοφία μένει ανεπηρέαστη από τα δραματικά γεγονότα. Η δόνα Σοφία αποφάσισε να στραφεί ακόμα περισσότερο στο φιλανθρωπικό έργο και έκανε δημόσιες εμφανίσεις κάθε εβδομάδα. Όταν ξέσπασαν τα οικονομικά σκάνδαλα του γαμπρού της Ινιάκι Ουρδανγκαρίν, άλλαξε κάποιες εμφανίσεις βάσει πρωτοκόλλου, όμως παρέμεινε πιστή στο πλευρό της κόρης της Κριστίνα.
Ωστόσο είναι γνωστές οι συντηρητικές απόψεις της βασίλισσας της Ισπανίας. Τα σχόλιά της για την ομοφυλοφιλία, τους γάμους ομοφυλοφίλων, την ευθανασία και τη θρησκευτική παιδεία έχουν εξοργίσει τους φιλελεύθερους Ισπανούς και ήλθαν να κηλιδώσουν τη διακριτικότητα που με προσοχή φρόντιζε επί δεκαετίες.
Παρ’ όλα αυτά τα συντηρητικά και στερεότυπα, τα βάσανα μιας απατημένης συζύγου και πονεμένης μάνας αλλά πάνω απ’ όλα βασίλισσας, έχει κάνει τη Σοφία ιδιαίτερα αγαπητή στον μέσο Ισπανό! Τόσα χρόνια Φράνκο κάποιο κουσούρι θα άφηνε!
ΠΗΓΗ: tanea.gr, el.wikipedia.org