Γράφει η Αναστασία Γκολιομύτη
Άλλη μια αυταρχική και εκδικητική απόφαση, εκ μέρους της υπουργού πολιτισμού, που όπως και προηγούμενες, είναι έξω από τα όρια της νομιμότητας. Το εξώδικο εξώσεως που έστειλε στο Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων στις 11 Αυγούστου για λόγους δημοσίου συμφέροντος (;) από το φιλόξενο κτίριο της Ερμού 173, καταστρατηγεί την Ελευθερία του Λόγου, αλλά και την Ελευθερία του Συνδικαλίζεσθαι. Όλα ξεκίνησαν μετά από το άρθρο του δημοσιογράφου των Νέων κ. Παπαχρήστου, ή μήπως πολύ πριν, όταν διαστρέβλωσε τα τεκταινόμενα στη συζήτηση που διοργανώθηκε στο ΣΕΟ από 6 συλλογικότητες σχετικά με το πολύνεκρο έγκλημα του ναυαγίου της Πύλου. Μη μιλάς, μη γελάς κινδυνεύει η Ελλάς.
Στην περίπτωση όμως του πρωτοφανούς τσιμεντώματος του ιστορικού βράχου της Ακρόπολης, δεν την πτόησαν τα δημοσιογραφικά άρθρα, η γνώμη του ΣΕΑ , ούτε η διαφορετική γνωμοδότηση της UNESCO. Πριν εκπνεύσει η προηγούμενη θητεία της στο ΥΠΠΟ, άλλαξε το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των μεγαλύτερων και σπουδαιότερων μουσείων της χώρας, αλλά και του κόσμου, με το νόμο 5021/2023. Αλλοιώθηκε ο δημόσιος χαρακτήρας τους αφού προσπάθησε να τα μετατρέψει σε ΝΠΙΔ τα οποία θα διοικούνται από δοτούς, άσχετους με την επιστήμη της αρχαιολογίας και της μουσειολογίας, προσδεδεμένους όμως είτε κομματικά στη Νέα Δημοκρατία είτε προσωπικά στην ίδια και την διαδρομή της σε διαφορετικά κυβερνητικά κόμματα ή σχήματα.
Στις νέες διοικήσεις όλων των Μουσείων υπάρχει ένας τουλάχιστον εκπρόσωπος τουριστικών επιχειρήσεων, δίνοντας το στίγμα για την απαξίωση του παιδευτικού, μορφωτικού, κοινωνικού και επιστημονικού ρόλου των δημόσιων μουσείων, που επεδίωκε εξαρχής η κυβέρνηση με την αλλαγή της νομικής τους μορφής. Η πλειοψηφία τους αποτελείται από μηχανικούς, για να μην ξεχνάμε ότι εδώ και καιρό το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού λειτουργεί προς όφελος των εργολάβων και όχι των αρχαιοτήτων, με κορυφαία πράξη του δράματος την αποδόμηση των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, με αποτέλεσμα το μετρό να μην έχει ακόμη χρονοδιάγραμμα παράδοσης και να μεταφέρεται η έναρξη λειτουργίας του για το 2025, με εκτίναξη του προϋπολογισμού του, όπως ο Σύλλογος προειδοποιούσε εξαρχής.
Ειδικά η σύνθεση του ΔΣ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου μάλιστα πρόεδρος τοποθετήθηκε πρώην υφυπουργός της κυβέρνησης, καταδεικνύει τη στόχευση να συνεχιστούν οι αδιαφανείς και αντιθεσμικές πρωτοβουλίες του έργου της υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ως «προσωπικού οράματος» και «οικογενειακής υπόθεσης» του Πρωθυπουργού μέσω του μανδύα των «δωρητών» και άλλων μεσαζόντων και όχι ως δημοσίου έργου», όπως επεσήμανε τότε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Αποφάσισε για έργα, που στην ουσία υποβαθμίζουν και καταστρέφουν την πρόσοψη και το χώρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αγνοώντας για άλλη μια φορά την άποψη των ειδικών, ικανοποιώντας ιδιωτικά συμφέροντα και προσωπικά οράματα.
Η εξωφρενική ιδέα και απόφαση της ανταλλαγής θησαυρών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με σκοπό έναν πρόσκαιρο δανεισμό των Ελγινείων από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Λονδίνου, με τη βοήθεια και του Πρωθυπουργού φυσικά, συζητήθηκε στα μουλωχτά. Η δημόσια διαβούλευση για την κ. Μενδώνη είναι κενό γράμμα.
Οι αρχαιολογικοί χώροι όμως, τα μουσεία και ό,τι αφορά τον πολιτισμό είναι κοινά αγαθά, που σημαίνει ότι τα προστατεύουμε και τα χαιρόμαστε όλες και όλοι και συναποφασίζουμε για την τύχη τους.
Στο Ελληνικό τροποποίησε ΚΥΑ και ξαναζήτησε γνωμοδότηση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), για προηλειμμένη απόφαση του ΚΑΣ, προκειμένου να εξυπηρετήσει τους επενδυτές.
Την υπογραφή της είχε βάλει και σε ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα, την φαραωνική επένδυση στο Κάβο Σίδερο, στο νομό Λασιθίου στην Κρήτη, δίπλα στο φοινικόδασος στο Βάι, επί Κωστή Χατζηδάκη και όχι μόνο, στο υπουργείο Ανάπτυξης. Μια επένδυση που αφορούσε, και δυστυχώς αφορά ακόμα, τουριστικές εγκαταστάσεις και γήπεδο γκολφ! σε μια ξηροθερμική περιοχή, που υποφέρει από έλλειψη νερού, τον καιρό της κλιματικής κρίσης, ενταγμένη στο Δίκτυο NATURA 2000, αγνοώντας τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τους κατοίκους της περιοχής αλλά και τις αιτιάσεις δεκάδων Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων και πανεπιστημίων, καθώς και του Παγκόσμιου Αρχαιολογικού Κογκρέσου για την αξία των αρχαιολογικών ευρημάτων στην περιοχή, για την προστασία των οποίων είχε ξεκινήσει διεθνής καμπάνια με εκατοντάδες υπογραφές επιστημόνων προς τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
Από το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κογκρέσο είχε χαρακτηριστεί σαν «χρονοκάψουλα». Λόγω των αντίξοων κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή, παρέμεινε ακαλλιέργητη για περισσότερο από χίλια χρόνια διατηρώντας ένα ανέγγιχτο αρχαιοτοπίο στο οποίο βρίσκονται εκατό τουλάχιστον αρχαιολογικές θέσεις όλων των εποχών, αλλά και μία σπάνια βιοποικιλότητα με στενά ενδημικά είδη. Γι αυτούς τους λόγους η περιοχή από το 2015 εντάχθηκε, μαζί με τον Ψηλορείτη, στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO με σκοπό να διασφαλισθεί η ήπια ανάπτυξη και να προστατευθεί αυτό το μοναδικό πολιτιστικό και φυσικό τοπίο, προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας που αντιστέκεται με σθένος πάνω από 25 χρόνια και δυστυχώς ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο αν θα σταματήσει η καταστροφή του.
Η υπογραφή σε ένα σωρό κυριολεκτικά εγκυκλίους και αποφάσεις για εμπορική εκμετάλλευση, αλλαγή χρήσης μέχρι και για εξορύξεις υδρογονανθράκων σε αρχαιολογικούς χώρους και σε αρχαιολογικά πάρκα που γειτνιάζουν ή είναι μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, όπως Περιοχές Προστασίας της Φύσης, Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών , NATURA 2000, Εθνικά Πάρκα, Περιφερειακές ζώνες Εθνικών Πάρκων, αιγιαλούς και παραλίες, χαρακτηρίζουν τα πολλά χρόνια που ήταν γραμματέας στο ΥΠΠΟ. Δεν έχει αφήσει τίποτα ανυπόγραφο η κ. Μενδώνη που αφορά στην κερδοσκοπία και την αλλοίωση της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Στις προγραμματικές της δηλώσεις άλλωστε πριν 4 χρόνια, μιλούσε για «αυτοχρηματοδοτούμενο πολιτισμό» και έλεγε ότι «Ο πολιτισμός είναι οικονομικό εργαλείο. Προφανώς μας ενδιαφέρουν τα χρήματα. Πολιτισμός χωρίς χρήματα δεν γίνεται», φαίνεται όμως ότι την ενδιαφέρουν μόνο τα χρήματα.
Μοιραία έρχεται η σύγκριση με την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη, που είχε παραχωρήσει το κτίριο στο Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων μόλις ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού. Αλλά μάλλον είναι ιεροσυλία η σύγκριση, γιατί η κ. Μενδώνη, αν και έχει σπουδάσει το αντικείμενό της, δεν το έχει υπηρετήσει ούτε μία μέρα στην τριαντακονταετή θητεία της στο υπουργείο. Είναι και απορίας άξια η παντελής έλλειψη αισθήματος καθήκοντος και οποιουδήποτε συναισθήματος απέναντι στον πολιτισμό μας που του έχει κηρύξει τον πόλεμο σ’ αυτόν και στις/στους εκπροσώπους του.
Και ποιους-ες δεν έχει φιλοξενήσει ο κήπος του ΣΕΑ. Συλλογικότητες, σωματεία, αντιστάσεις με επιστημονικό, κοινωνικό, πολιτικό, φεμινιστικό και οικολογικό πρόσημο, πραγματώνοντας με αξιοζήλευτο τρόπο τους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκε και υπάρχει. Η κοινωνία των πολιτών θα στηρίξουμε με κάθε τρόπο το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, όπως μας στήριζε και μας στηρίζει τόσα χρόνια, για να συνεχίσει τη δημοκρατική λειτουργία του και να απολαμβάνουμε την ανάσα ελευθερίας που μας προσφέρει.
Το εξώδικο δεν έμεινε αναπάντητο. Ο ΣΕΑ απαντά και αυτός με εξώδικο στα όσα περιλαμβάνονται στην υπουργική απόφαση της κ. Μενδώνη σημειώνοντας ότι «ο Σύλλογος απαντά παραθέτοντας τη νομολογία για το πώς λειτουργούν τα σωματεία, τους καταστατικούς σκοπούς του ΣΕΑ και τη μη δυνατότητα παρέμβασης της υπουργού στις εσωτερικές του διαδικασίες».
Για λόγους δημοσίου συμφέροντος η κ. Μενδώνη πρέπει να εγκαταλείψει το ΥΠΠΟ.
Επισυνάπτεται από την ιστοσελίδα του ΣΕΑ, το εξώδικο που ξεκινάει με την φράση:
«πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται»
https://www.sea.org.gr/details.php?id=1394
https://www.sea.org.gr/details.php?id=1392
https://www.sea.org.gr/details.php?id=1393