Η ένταξη των αμβλώσεων στο Σύνταγμα, ένα μήνυμα που στέλνεται σε «όλες τις γυναίκες του κόσμου»
Γράφει η Γεωργία Πετράκη
Το δικαίωμα στην άμβλωση παράγωγο του δικαιώματος αυτοδιάθεσης του σώματος των γυναικών αποτελεί την κορωνίδα των κατακτήσεων του φεμινιστικού κινήματος δικαίωμα του οποίου η άσκηση είχε και συνεχίζει να έχει σοβαρές συνέπειες στην ανεξαρτησία και την αυτονομία των γυναικών. Η δυνατότητα αντισύλληψης και το δικαίωμα της άμβλωσης ανύψωσαν τις γυναίκες πέρα από την τυφλή υπαγωγή στη φύση της αναπαραγωγής προσφέροντας τους επιλογές ζωής, εκπαίδευσης, εργασίας και θεληματικής μητρότητας
Η πρόσβαση στην άμβλωση εξακολουθεί να είναι πολύ άνιση σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με την αμερικανική ΜΚΟ Κέντρο για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα (CRR), η οποία παρακολουθεί τις νομοθετικές εξελίξεις για τις αμβλώσεις σε όλο τον κόσμο τώρα και τριάντα χρόνια, εβδομήντα επτά κράτη επιτρέπουν επί του παρόντος την άμβλωση χωρίς περιορισμούς εκτός από τη διάρκεια της κύησης . Η πράξη είναι δυνατή για κύηση πέντε έως είκοσι τεσσάρων εβδομάδων, ανάλογα με τη χώρα. Αυτό ισχύει για όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, με εξαίρεση την Πολωνία και τη Μάλτα.
Άλλες χώρες επιτρέπουν στις γυναίκες να κάνουν άμβλωση μόνο με ιατρική άδεια (το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ινδία, μεταξύ άλλων). Ανάλογα με τη χώρα, η άμβλωση μπορεί να επιτρέπεται σε συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως σε εγκυμοσύνη από βιασμό, σε αιμομιξία, σε περίπτωση ιατρικών προβλημάτων για τη μητέρα ή το παιδί ή όταν υφίσταται θανάσιμος κίνδυνος. Τέλος, είκοσι μία χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, του Ιράκ, της Σενεγάλης και των Φιλιππίνων, απαγορεύουν επισήμως οποιαδήποτε διακοπή της εγκυμοσύνης. Παγκοσμίως, το 40% των γυναικών ζει σε μια χώρα που περιορίζει ή απαγορεύει το δικαίωμά τους στην άμβλωση, σύμφωνα με το Κέντρο για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα (CRR).
Όπως επισημαίνει η ΜΚΟ Διεθνής Αμνηστία, όποια κι αν είναι η νομοθεσία της χώρας, οι γυναίκες καταφεύγουν στην άμβλωση στις ίδιες αναλογίες: 37 στις 1.000 όταν το απαγορεύει ο νόμος, 34 στις 1.000 όταν ο νόμος το επιτρέπει. Η διαφορά είναι ο κίνδυνος που προκύπτει για την υγεία των γυναικών: οι παράνομες αμβλώσεις είναι η τρίτη αιτία μητρικής θνησιμότητας στον κόσμο.
Το δικαίωμα στην άμβλωση, όπου ασκείται, κατακτήθηκε μέσα από τους αγώνες των γυναικών και η αμφισβήτηση του ή ο περιορισμός του προκαλεί αντιστάσεις και κινητοποιήσεις σε όλο τον κόσμο.
Η ένταξη της άμβλωσης στο Σύνταγμά της Γαλλίας
Η ένταξη της άμβλωσης στο Σύνταγμά της Γαλλίας ως «την εγγυημένη ελευθερία των γυναικών να προσφεύγουν στο δικαίωμα εκούσιας διακοπής της εγκυμοσύνης» (IVG) ξεκίνησε ως πρωτοβουλία Γαλλίδων φεμινιστριών σε συνεργασία με αριστερές βουλεύτριες, τον Ιούνιο του 2022, ως αντίδραση στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, να ανατρέψει την, επί 49 χρόνια, νομολογία του αναφορικά με το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση. (απόφασης Roe εναντίον Wade), η οποία εγγυόταν το δικαίωμα στην άμβλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες . Η άνοδος της ακροδεξιάς και της ρητορικής κατά των αμβλώσεων, καθώς και τα διεθνή παραδείγματα της Πολωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα δικαιώματα των γυναικών και τα δικαιώματα πρόσβασης στην άμβλωση βρίσκονται σε πλήρη. υποχώρηση στον κόσμο. Το ζητούμενο ήταν να επιτευχθεί η αντίστροφη διαδικασία της ενίσχυσης των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων Το Σεπτέμβριο 2022 κατετέθη με πρωτοβουλία της βουλεύτριας Ματίλντ Πανό (Mathlide Panot) επικεφαλής της κόμματος Ανυπότακτης Γαλλίας και την οικολόγο γερουσιάστρια Μελανί Βοζέλ (Mélanie Vogel) Πανό η πρώτη μορφή του σχεδίου.
Η Δευτέρα 4 Μαρτίου, είναι μια ιστορική ημέρα γιατί ψηφίστηκε από τα δύο σώματα αιρετών αυτά της Γερουσίας και της Εθνοσυνέλευσης το συνταγματικό νομοσχέδιο που αποσκοπεί στην εισαγωγή της εκούσιας διακοπής της κύησης (άμβλωση) στο Γαλλικό Σύνταγμα ως «εγγυημένη ελευθερία»1.`Η Γαλλία έγινε το πρώτο κράτος στον κόσμο που συμπεριέλαβε στο Σύνταγμά της «την εγγυημένη ελευθερία των γυναικών να προσφεύγουν στο δικαίωμα εκούσιας διακοπής της εγκυμοσύνης» (IVG). Στη πλατεία του Trocadéro το απόγευμα της 4ης Μαρτίου οι Γάλλοι και οι Γαλλίδες παρακολούθησαν σε μια γιγαντιαία οθόνη το αποτέλεσμα μιας μακράς μάχης που ηγήθηκαν φεμινιστικές οργανώσεις, ακτιβίστριες και αιρετές για την προστασία του δικαιώματος στην άμβλωση, σε μια γιορτή του φεμινισμού και της δημοκρατίας που έλαβε χώρα στο παλάτι των Βερσαλλιών.
Είχε προηγηθεί η ψηφοφορία στη Γερουσία με «267 υπέρ» και «50 κατά», την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2024, μετά από ψηφοφορία της Εθνοσυνέλευσης όπου κέρδισε η συντριπτική πλειοψηφία 94%. Το επόμενο βήμα έγινε με τη ψηφοφορία στη κοινή σύνοδο Γερουσίας και Εθνοσυνέλευσης για τη θέσπιση αυτής της συνταγματικής τροποποίησης. Με δεδομένο ότι το 86% των Γάλλων να τάσσεται υπέρ της συνταγματικής τροποποίησης, το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας του ανταποκρινόταν σε ισχυρό αίτημα του γαλλικού λαού. Ξεπερνώντας κατά πολύ το όριο των τριών πέμπτων που απαιτείται, 780 βουλευτές ψήφισαν υπέρ, και 72 κατά Η ανακοίνωση του αποτελέσματος καλύφθηκε από κραυγές επιδοκιμασίας και από τον ύμνο του Κινήματος για την Απελευθέρωση των Γυναικών (MLF , Mouvement pour la Liberation des Femmes) « Εμείς που δεν έχουμε ιστορία / Από την αρχή του χρόνου, οι γυναίκες / Είμαστε η σκοτεινή ήπειρος»2»… Ο Υμνος των Γυναικών αντήχησε στο παλάτι των Βερσαλλιών, όπου τραγουδούν βουλεύτριες και ακτιβίστριες. Μια εγγονή της Simone Veil κινηματογραφούσε τη σκηνή. σύμφωνα με ρεπορτάζ γαλλικής εφημερίδας.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, μια γυναίκα, στην προκειμένη περίπτωση η Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, . η Γιαέλ Μπράουν-Πιβέ, προήδρευσε αυτής της Συνόδου για μια συνταγματική αναθεώρηση που έλαβε χώρα σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου Βέιλ. , που αποποινικοποιούσε τότε την άμβλωση. Η. Γιαέλ Μπράουν-Πιβέ απευθύνθηκε «στις γυναίκες του Κόσμου»: «Τις στηρίζουμε είμαστε πάντα δίπλα τους”.
«Η εκούσια διακοπή της εγκυμοσύνης στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στις 8 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα των γυναικών πραγματοποιήθηκε τελετή, ανοιχτή στους Γάλλους και στις Γαλλίδες όπου επισημοποιήθηκε η συμβολική σφράγιση του Συντάγματος από «την ελευθερία της άμβλωσης». Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Εμμανουήλ Μακρόν, στην ομιλία του αναφέρθηκε «στο μακρύ αγώνα για την ελευθερία, ένα αγώνα από δάκρυα, από δράμα, από σπασμένα πεπρωμένα». Χαιρέτισε τη μνήμη των «μαχητριών» Σιμόν Βέιλ (Simone Veil) , Γκιζέλ Χαλιμί (Gisèle Halimi) και Σιμόν ντε Μποβουάρ (Simone de Beauvoir).3 Αναφέρθηκε επίσης στις αριστερές βουλεύτριες και γερουσιάστριές που κατέθεσαν το κείμενο στη Βουλή, ιδίως τις Ματιλντ Πανό και Μελανί Βοζέλ. Στην ομιλία του ο Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι «η εγγυημένη ελευθερία προσφυγής σε εκούσια διακοπή της εγκυμοσύνης θα συμπεριληφθεί στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης». «Θα ηγηθούμε αυτού του αγώνα στην ήπειρό μας, στην Ευρώπη μας όπου οι αντιδραστικές δυνάμεις πρώτα και πάντα επιτίθενται στα δικαιώματα των γυναικών πριν στη συνέχεια επιτεθούν στα δικαιώματα των μειονοτήτων, όλων των καταπιεσμένων,», δήλωσε ο πρόεδρος Μακρόν τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές. Μετά από αυτή την ομιλία, που ήταν ενταγμένη στη Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και χειροκροτήθηκε θερμά από το πλήθος, η τραγουδίστρια Catherine Ringer ερμήνευσε τη Μασσαλιώτιδα (ο εθνικός ύμνος της Γαλλίας) ελαφρώς τροποποιημένη για την περίσταση που καλούσε τους πολίτες, και τις πολίτισσες να οπλιστούν με αυτό ΄το νόμο ως όπλο για την ελευθερία.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η Γαλλία θα είναι η πρώτη χώρα που θα συμπεριλάβει το δικαίωμα στην άμβλωση στο σύνταγμα της. Νίκη αφιερωμένη από τα οργάνωση Τολμήστε το Φεμινισμό (OSEZ LE FEMINISME) στις φεμινίστριες όλου του κόσμου που αγωνίζονται να τερματίσουν το σκάνδαλο, κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, 47.000 γυναίκες να πεθαίνουν από παράνομες αμβλώσεις. Η συνταγματοποίηση των αμβλώσεων στη Γαλλία που υποστηρίχθηκε από την πλειοψηφία αλλά ακόμα και από την άκρα δεξιά αποτελεί βεβαίως μια σημαντική νίκη του γαλλικού φεμινισμού που διακρίνεται για την αγωνιστικότητα του και την επιδραστικότητα του στη γαλλική κοινωνία. Όμως στη συνέχεια αυτής της ιστορικής νίκης βανδαλίστηκε το άγαλμα της Σιμόν Βέιλ , ενώ στόχος έγιναν και οι δομές του οικογενειακού προγραμματισμού στις οποίες παρέχονται υπηρεσίες σχετικές με τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών. Στη La-Roche-sur-Yon, την Παρασκευή 8 Μαρτίου η προτομή της πρώην υπουργού Υγείας ψεκάστηκε με κόκκινη μπογιά και καλύφθηκε με ένα σύνθημα κατά των αμβλώσεων. Ενώ στη Λιλ και στο Στρασβούργο, τα κέντρα υγείας των γυναικών πέσαν θύματα κακόβουλων πράξεων.
Σύμφωνα με την Ανακοίνωση της οργάνωσης Τολμήστε το Φεμινισμό ο αγώνας συνεχίζεται. Αν αυτή η νίκη εγγυάται την επιπλέον προστασία της πρόσβασης στην άμβλωση, η επαγρύπνηση παραμένει απαραίτητη γιατί η παροχή της προστασίας δεν είναι δεδομένη. Τα Κέντρα Εθελούσιας Διακοπής Εγκυμοσύνης συρρικνώνονται4 ενώ πολλά στοιχεία της πολιτικής Μακρόν έχουν έντονο πατριαρχικό χαρακτήρα 5
Υποσημειώσεις
1 «Ο νόμος καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ασκείται η ελευθερία που εγγυάται ότι η γυναίκα μπορεί να προσφύγει σε οικειοθελή διακοπή της εγκυμοσύνης [IVG]»: αυτή είναι η διατύπωση που θα περιληφθεί στο άρθρο 34 του γαλλικού Συντάγματος. Το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου πρότεινε το «δικαίωμα στην άμβλωση» το οποίο έγινε «εγγυημένη ελευθερία στην άμβλωση». Επίσης προέβλεπε την αφαίρεση της ρήτρας συνείδησης η οποία επιτρέπει στους γιατρούς και τις μαίες να αρνούνται να εκτελέσουν αμβλώσεις. Κάτι που επίσης δεν έγινε αποδεκ
2 Εμείς που δεν έχουμε ιστορία/, οι γυναίκες /
Εμείς που δεν έχουμε ιστορία /
Από την αρχή του χρόνου, οι γυναίκες /
Είμαστε η σκοτεινή ήπειρος».
Ο ύμνος του Κινήματος για την Απελευθέρωση των Γυναικών δημιουργήθηκε το 1971, από μικρή ομάδα φεμινιστριών και καθιερώθηκε ως ο «ύμνος των γυναικών», που θα τραγουδιέται σε όλες τις γαλλόφωνες φεμινιστικές διαδηλώσεις, τις συναντήσεις των αριστερών κομμάτων και ακόμη και στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών που πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία το 2019. https://youtu.be/wrYy0D4WX5w
3 Η Simone Veil ήταν Γαλλίδα δικηγόρος και πολιτικός. Υπηρέτησε ως Υπουργός Υγείας υπό τον Βαλερί Ζισκάρ ντ’Εσταίν, ως μέλος του Συνταγματικού Συμβουλίου της Γαλλίας και ως η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1979-1982). Προώθησε το νόμο που νομιμοποιούσε τις αμβλώσεις στη Γαλλία, στις 17 Ιανουαρίου 1975.
Η Gisèle Halimi ήταν Γαλλο-Τυνήσια δικηγόρος, φεμινίστρια ακτιβίστρια και πολιτικός.
Από το 1960, υπερασπίστηκε την ακτιβίστρια Djamila Boupacha, που κατηγορήθηκε για απόπειρα δολοφονίας και στη συνέχεια βασανίστηκε και βιάστηκε υπό κράτηση από Γάλλους στρατιώτες. Μαζί με τη Simone de Beauvoir, δημοσιοποίησε αυτή τη δίκη για να αναδείξει τις μεθόδους του γαλλικού στρατού την εποχή του πολέμου στην Αλγερία.
Η Σιμόν ντε Μποβουάρ ήταν γαλλίδα φεμινίστρια, συγγραφέας, φιλοσόφος, πολιτικός, Δημιούργησε το «Το δεύτερο φύλο», ένα κλασσικό φεμινιστικό έργο που θεωρήθηκε η βάση του φεμινισμού.
4 Τα τελευταία 10 χρόνια σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες έχουν διακόψει τη λειτουργία τους 150 μονάδες σε όλη τη Γαλλία https://youtube.com/shorts/x-Q0z6ofhW4?si=MTxM3tt-_IQU2zdN
5 Ο πρόεδρος Μακρόν είχε προτάξει από το 2017 τα θέματα του φύλου ως το μέγιστο στόχο της προεδρίας του. Είχε υποσχεθεί 3 δις, που ποτέ δεν δόθηκαν αντίθετα ο προϋπολογισμός των θεμάτων του φύλου μειώθηκε πρόσφατα κατά 10%. Ο Μακρόν υποστήριξε δημόσια τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ, κατηγορούμενου από πολλές γυναίκες για σεξουαλική παρενόχληση και σεξιστική συμπεριφορά. Καλεί τις Γαλλίδες «να κάνουν παιδιά» (rearmament demographique), ενώ η Γαλλία αρνείται να υιοθετήσει τον ευρωπαϊκό ορισμό του βιασμού που προκρίνει την έλλειψη συναίνεσης ως στοιχείο αναγνώρισης του.