Δελτίο Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας – Αλιεύει η Σίσσυ Βωβού
Ιράν: Έναν χρόνο μετά την εξέγερση, η διεθνής κοινότητα
πρέπει να καταπολεμήσει την ατιμωρησία για τη βίαιη καταστολή
Η διεθνής κοινότητα πρέπει να επιδιώξει τη δικαιοσύνη σε διεθνές επίπεδο για να αντιμετωπίσει τη συστημική ατιμωρησία των Ιρανών αξιωματούχων που ευθύνονται για εκατοντάδες παράνομους φόνους διαδηλωτριών/-ών και για εκτεταμένα βασανιστήρια, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, καθώς συμπληρώνεται ένας χρόνος από την εξέγερση του κινήματος «Γυναίκα Ζωή Ελευθερία» στο Ιράν.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι ιρανικές αρχές διέπραξαν ποικίλα εγκλήματα του διεθνούς δικαίου για να εξαλείψουν κάθε αμφισβήτηση της σκληρής τους εξουσίας. Σε αυτά περιλαμβάνονται εκατοντάδες φόνοι, η αυθαίρετη εκτέλεση 7 διαδηλωτών, δεκάδες χιλιάδες αυθαίρετες συλλήψεις, εκτεταμένα βασανιστήρια, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού κρατουμένων, εκτεταμένη παρενόχληση των οικογενειών των θυμάτων που ζητούν αλήθεια και δικαιοσύνη, καθώς επίσης αντίποινα κατά των γυναικών και των κοριτσιών που αψηφούν τους νόμους περί υποχρεωτικής κάλυψης.
«Οι ιρανικές αρχές επί έναν χρόνο επιβάλλουν απερίγραπτη σκληρότητα σε ανθρώπους στο Ιράν επειδή αμφισβητούν με θάρρος δεκαετίες καταπίεσης και ανισότητας. Έναν χρόνο μετά τον θάνατο της Mahsa/Zhina Amini υπό κράτηση, ούτε ένας αξιωματούχος δεν έχει διερευνηθεί ποινικά, πόσο μάλλον δεν έχει διωχθεί και δεν έχει τιμωρηθεί για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και μετά», δήλωσε η Diana Eltahawy, αναπληρώτρια περιφερειακή διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
«Η επέτειος των διαδηλώσεων του κινήματος “Γυναίκα – Ζωή – Ελευθερία” υπενθυμίζει έντονα στις χώρες όλου του κόσμου την ανάγκη να ξεκινήσουν ποινικές έρευνες, στο πλαίσιο της καθολικής δικαιοδοσίας, για τα αποτρόπαια εγκλήματα που διέπραξαν οι ιρανικές αρχές. Οι δηλώσεις κυβερνήσεων κρατών προς τις ιρανικές αρχές να σταματήσουν την παράνομη χρήση πυροβόλων όπλων κατά των διαδηλωτριών/-ών, να σταματήσουν τα βασανιστήρια των κρατουμένων και να απελευθερώσουν όλα τα άτομα που κρατούνται επειδή άσκησαν ειρηνικά τα ανθρώπινα δικαιώματά τους παραμένουν πιο κρίσιμες από ποτέ. Τέτοιες ενέργειες δείχνουν στα θύματα ότι δεν είναι μόνα τους στην πιο σκοτεινή ώρα».
Καταπίεση των γυναικών και των κοριτσιών που αψηφούν την υποχρεωτική κάλυψη
Οι ιρανικές αρχές εξαπέλυσαν ολομέτωπη επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους. Παρά τις πολύμηνες διαμαρτυρίες κατά των ιρανικών νόμων περί υποχρεωτικής κάλυψης, που προκλήθηκαν από την αυθαίρετη σύλληψη και τον θάνατο υπό κράτηση της Mahsa/Zhina Amini, οι αρχές επανέφεραν την «αστυνομία ηθών» και εισήγαγαν μια σειρά άλλων μέτρων τα οποία στερούν τις γυναίκες και τα κορίτσια που αψηφούν την υποχρεωτική κάλυψη από τα δικαιώματά τους.
Σε αυτά περιλαμβάνονται η κατάσχεση αυτοκινήτων και η άρνηση πρόσβασης στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, τις τραπεζικές υπηρεσίες και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Ταυτόχρονα, έχουν ασκήσει διώξεις και έχουν καταδικάσει γυναίκες σε φυλάκιση, σε πρόστιμα και σε εξευτελιστικές τιμωρίες, όπως το πλύσιμο πτωμάτων.
Αυτή η επίθεση κατά των δικαιωμάτων των γυναικών πραγματοποιείται εν μέσω μιας πληθώρας επίσημων δηλώσεων μίσους που αναφέρονται στη μη κάλυψη ως «ιό», ως «κοινωνική ασθένεια» ή «διαταραχή», ενώ εξισώνουν την επιλογή να εμφανιστεί κάποια γυναίκα χωρίς μαντίλα με «σεξουαλική εξαχρείωση».
Οι αρχές επεξεργάζονται επίσης νέα νομοθεσία που θα εισαγάγει ακόμη αυστηρότερες ποινές για την παράβαση της υποχρεωτικής κάλυψης.
Απροκάλυπτα ψέματα για εκατοντάδες φόνους
Από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 2022, οι δυνάμεις ασφαλείας εξαπέλυσαν βίαιη στρατιωτικοποιημένη καταστολή, σκοτώνοντας εκατοντάδες διαδηλώτριες/-τές και παρευρισκόμενες/-ους, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων παιδιών. Πάνω από τις/τους μισές/-σούς που δολοφονήθηκαν ανήκαν στις καταπιεσμένες εθνοτικές μειονότητες των Μπαλούτσι και των Κούρδων.
Οι αρχές όχι μόνο δεν κατάφεραν να οδηγήσουν σε λογοδοσία όσους θεωρήθηκαν ύποπτοι για εγκληματική ευθύνη, αλλά πέρασαν τον τελευταίο χρόνο λέγοντας απροκάλυπτα ψέματα τόσο στο κοινό όσο και στη διεθνή κοινότητα, αποδίδοντας την ευθύνη για τους θανάτους σε «ταραξίες», σε «άγνωστα άτομα», σε αυτοκτονίες ή σε ατυχήματα. Παράλληλα, επιδείνωσαν τον πόνο των οικογενειών των θυμάτων με ανελέητη παρενόχληση και εκφοβισμό.
Μαζικές αυθαίρετες συλλήψεις και προσαγωγές
Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και κατά τους μήνες που ακολούθησαν, οι αρχές συνέλαβαν αυθαίρετα δεκάδες χιλιάδες άντρες, γυναίκες και παιδιά, μεταξύ των οποίων διαδηλώτριες/-ωτές, υπερασπίστριες/-ιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ακτιβίστριες/-στές για τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Ανάμεσα στα συλληφθέντα άτομα βρίσκονται τουλάχιστον 90 δημοσιογράφοι και άλλες/-οι εργαζόμενες/-οι στα μέσα ενημέρωσης, όπως και 60 δικηγόροι, συμπεριλαμβανομένων όσων εκπροσωπούν οικογένειες δολοφονημένων ατόμων. Δεκάδες άλλες και άλλοι δικηγόροι κλήθηκαν για ανακρίσεις.
Ενόψει της επετείου, οι αρχές ενέτειναν την εκστρατεία αυθαίρετων συλλήψεων, μεταξύ άλλων εις βάρος των μελών των οικογενειών των δολοφονηθέντων, και ανάγκασαν χιλιάδες φοιτήτριες/-ές να υπογράψουν δέσμευση ότι δεν θα συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις για την επέτειο.
Τσουνάμι βασανιστηρίων
Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, οι δυνάμεις ασφαλείας πυροβόλησαν παράνομα με αληθινά πυρομαχικά και μεταλλικά σφαιρίδια για να διαλύσουν και να τρομοκρατήσουν τις διαδηλώτριες και τους διαδηλωτές, προκαλώντας τραυματισμούς που ισοδυναμούν με βασανιστήρια ή άλλη κακομεταχείριση σε χιλιάδες ανθρώπους, όπως η τύφλωση, η απώλεια άκρων και η μειωμένη κινητικότητα. Οι αρχές επόπτευαν επίσης την εκτεταμένη διάπραξη βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης σε βάρος χιλιάδων συλληφθέντων ατόμων που διαδήλωναν, ανάμεσα στα οποία και παιδιά.
Πολλές επιζώσες και επιζώντες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μακροχρόνια σωματικά και ψυχολογικά τραύματα ως αποτέλεσμα των βασανιστηρίων τους.
Εκτέλεση διαδηλωτών
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι αρχές χρησιμοποίησαν όλο και περισσότερο τη θανατική ποινή ως εργαλείο πολιτικής καταστολής για να ενσταλάξουν τον φόβο στο κοινό, εκτελώντας αυθαίρετα 7 άντρες σε σχέση με την εξέγερση μετά από κατάφωρα άδικες εικονικές δίκες.
Ορισμένοι εκτελέστηκαν για υποτιθέμενα εγκλήματα όπως «φθορά δημόσιας περιουσίας», ενώ άλλοι σε σχέση με τους θανάτους των δυνάμεων ασφαλείας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων.
Όλοι εκτελέστηκαν αφού το Ανώτατο Δικαστήριο του Ιράν επικύρωσε τις άδικες καταδίκες και ποινές τους παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων και χωρίς να διενεργήσει έρευνες σχετικά με τους ισχυρισμούς τους για βασανιστήρια.
Δεκάδες εξακολουθούν να κινδυνεύουν με εκτέλεση ή καταδίκη σε θάνατο σε σχέση με τις διαδηλώσεις.
Κρίση ατιμωρησίας
Οι αρχές αρνήθηκαν να διεξαγάγουν ενδελεχείς, ανεξάρτητες και αμερόληπτες έρευνες για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια και μετά την εξέγερση του κινήματος «Γυναίκα – Ζωή – Ελευθερία» και δεν έλαβαν κανένα μέτρο για να λογοδοτήσουν οι ύποπτοι ποινικών ευθυνών.
Αντ’ αυτού, οι αρχές χειροκρότησαν τις δυνάμεις ασφαλείας για την καταστολή των ταραχών και προστάτευσαν τους αξιωματούχους από τη λογοδοσία, συμπεριλαμβανομένων δύο αξιωματούχων που παραδέχτηκαν ότι βίασαν διαδηλώτριες στην Τεχεράνη. Επίσης, απέρριψαν τις καταγγελίες των θυμάτων ή/και των οικογενειών τους, απειλώντας τους με θάνατο ή άλλη βλάβη εάν συνέχιζαν τις καταγγελίες τους.
Η Διεθνής Αμνηστία καλωσόρισε τη σύσταση διερευνητικής αποστολής για το Ιράν από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ τον Νοέμβριο του 2022, ωστόσο απαιτούνται πολύ περισσότερα για την καταπολέμηση της κρίσης ατιμωρησίας για σοβαρά εγκλήματα στο Ιράν, όπως και για την αποτροπή περαιτέρω κύκλων αιματοχυσίας.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί όλα τα κράτη να εξετάσουν το ενδεχόμενο άσκησης καθολικής και άλλης εξωεδαφικής δικαιοδοσίας σε σχέση με εγκλήματα του διεθνούς δικαίου και άλλες σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από τις ιρανικές αρχές, ανεξάρτητα από την απουσία ή την παρουσία κατηγορουμένων στο έδαφός τους. Αυτό περιλαμβάνει την έναρξη επαρκώς χρηματοδοτούμενων ποινικών ερευνών με στόχο την αποκάλυψη της αλήθειας σχετικά με τα εγκλήματα, την ταυτοποίηση των υπόπτων, συμπεριλαμβανομένων των διοικητών και άλλων ανωτέρων, καθώς και την έκδοση, όταν υπάρχουν επαρκή παραδεκτά αποδεικτικά στοιχεία, διεθνών ενταλμάτων σύλληψης. Τα κράτη θα πρέπει επίσης να συμβάλουν στην απόδοση αποζημιώσεων για τα θύματα.
Πάρτε μέρος στην εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας.
Υπoγράψτε την έκκληση για να μπει τέλος στον καταιγισμό εκτελέσεων στο Ιράν!
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το Γραφείο Τύπου του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας: 2103600628 και press@amnesty.org.gr
Περιγραφή φωτογραφίας για άτομα με οπτική αναπηρία: Τρεις γυναίκες κρατούν ένα πανό, στις 8 Μάρτη 2023, που είναι εμπνευσμένο από τον αγώνα των ιρανών γυναικών και λέει Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία.